Industriële vormgeving: wat is het en wat doen industrieel vormgevers?

Voor elk van je favoriete producten moet je waarschijnlijk een industrieel vormgever bedanken. Neem nou Jonathan Ive, het voormalige hoofd ontwerp bij Apple en de man achter de ontwikkeling van enkele van 's werelds favoriete elektronica, zoals de iPhone en de iPad. Of James Dyson, de uitvinder van het gelijknamige merk voor huishoudelijke apparaten, zoals de veelgeprezen stofzuigers, handdrogers en ventilatoren.

Industrieel vormgevers spelen niet alleen een rol bij de ontwikkeling van de elektronische apparaten die wereldwijd zo populair zijn. Zo ontwikkelden Charles en Ray Eames moderne, functionele en prachtig eenvoudige meubels – waarvan de fauteuils en eetkamerstoelen het beroemdste zijn – die vandaag de dag net zo geliefd zijn als toen ze halverwege de 20e eeuw door het echtpaar werden ontworpen. Walter Dorwin Teague, die in 1926 het nog steeds bestaande Teague-ontwerpbureau oprichtte, heeft geholpen bij de uitvinding van iconische producten zoals de Polaroid-camera en zelfs de Pringles-koker.

Je begrijpt het: industrieel vormgevers spelen een grote rol in de manier waarop onze wereld vorm krijgt. Maar wat houdt industriële vormgeving precies in? Hierbij wat achtergrondinformatie.

Industriële vormgeving is het beroepsmatig ontwikkelen van vervaardigde producten, apparaten en diensten, waarbij de aandacht met name uitgaat naar de vorm en functie. Industrieel vormgevers doen doorgaans onderzoek naar hoe consumenten een bepaald product zouden kunnen gebruiken en werken dan met andere professionals – zoals engineers en marketeers (daarover later meer) – om de concepten en ontwerpen voor de uitvindingen te maken.

Industrieel vormgevers zijn meestal gespecialiseerd in één productcategorie, zoals auto's, meubilair of huishoudelijke apparaten. Ze kijken naar alles, van de functionaliteit en maakbaarheid van een product tot de vraag of het aan de behoeften en verwachtingen van de doelconsument voldoet.

Industriële vormgeving begon op te komen in het midden van de 18e eeuw, tijdens de industriële revolutie in Groot-Brittannië. Het eerste gebruik van de term 'industriële vormgeving' is terug te voeren op een beschrijving van hoe tekenaars patronen voor zijdeproductie opstelden.

De toename van de industrialisatie zorgde voor een overschakeling op massaal geproduceerde producten voor grotere aantallen consumenten. De eerste vormgevingsscholen in de Verenigde Staten verrezen tussen het eind van de 18e eeuw en het midden van de 19e eeuw. Toch was het pas in de jaren tachtig van de twintigste eeuw dat industriële vormgeving in winstgevende sectoren als een essentieel beroep werd erkend. Deze perceptieverandering werd in hoge mate gevoed door de opkomst van consumentenelektronica, alsook door de verbreding van de wereldwijde concurrentie die het gevolg was van de internationale handel.

De precieze taak van een industrieel vormgever is in de loop der tijd verschoven. Terwijl de opleiding industriële vormgeving vroeger met name was gericht op kunst en vormgeving met betrekking tot het uiterlijk en de vorm van een product, houden de hedendaagse industriële ontwerpstudio's zich ook bezig met de bedrijfsgeoriënteerde aspecten van productontwerp en -ontwikkeling, zoals materiaalkosten en branding. Het Amerikaanse Bureau voor Arbeidsstatistiek telde in 2018 meer dan 43.000 werkzame industrieel vormgevers in de Verenigde Staten, met de hoogste concentraties per hoofd van de bevolking in Michigan en Californië.

In de ideatie- of conceptfase van een project schetsen, renderen of maken industrieel vormgevers 3D-modellen en testen ze die prototypen vervolgens om de best mogelijke oplossingen voor de behoeften van een gebruiker te vinden. Het hoofddoel voor industrieel vormgevers in dit stadium is om te begrijpen hoe een product zal werken, eruit zal zien en zal worden geproduceerd.

In deze fase gebruiken industrieel vormgevers met name 3D-ontwerpsoftware voor het maken van schetsen en het aanpassen van hun ideeën. Industrieel vormgevers die voor fabrikanten werken, gebruiken soms ook 3D-software om specifieke instructies op te stellen voor hoe het product moet worden gebouwd als het eenmaal is goedgekeurd.

In de laatste fasen van het ontwerpproces werken industrieel vormgevers samen met werktuigbouwkundigen, materiaalwetenschappers, fabrikanten en brandingstrategen om het goedgekeurde productontwerp tot leven te brengen.

Industrieel vormgevers leggen creativiteit en vindingrijkheid aan de dag om alledaagse producten te ontwerpen waarvan ze hopen dat ze ruime toepassing zullen vinden. Daar komt echter een hoge mate van samenwerking aan te pas. Er moet veelal worden gewerkt als onderdeel van een omvangrijke team, bestaande uit strategen, technici, ontwerpers van de gebruikersinterface (UI-ontwerpers), ontwerpers van gebruikerservaringen (UX-ontwerpers), projectmanagers, brandingdeskundigen, grafisch ontwerpers en fabrikanten. Dankzij deze multidisciplinaire aanpak krijgen industrieel vormgevers een volledig inzicht in een probleem en kunnen ze een knappe oplossing bedenken die inspeelt op de specifieke behoeften van een gebruiker. Enkele van de bekendste bureaus voor industriële vormgeving zijn IDEO, Frog en Teague.