Ga aan de slag met het fotograferen van sterrensporen.

Ontdek hoe je prachtige foto's van de hemel maakt waarin verafgelegen zonnen strepen in de nachtelijke hemel achterlaten en zo sterrensporen creëren.

Video van Jared Tamez 

Wat is een foto van een sterrenspoor?

Het fotograferen van sterrensporen is een soort astrofotografie, waarbij foto's worden gemaakt van de lichtpaden die sterren in een bepaalde tijd tegen de nachthemel vormen. Met een lange belichtingstijd kan een camera die op de hemel is gericht, de gebogen lichtsporen vastleggen die sterren achterlaten terwijl de aarde draait.

 

Met de timelapse-techniek kun je periodiek foto's van dezelfde scène maken met een langere belichtingstijd waarbij de camerasensor gedurende 30 minuten aan licht wordt blootgesteld, of zelfs met een kortere belichtingstijd van vier minuten. Vervolgens kun je deze reeks foto's in Adobe Photoshop samenvoegen om het pad dat de sterren in een uur hebben afgelegd vast te leggen.

"Het fotograferen van sterrensporen is een unieke manier om de luchten te zien op een manier die gewoon niet mogelijk is met onze ogen", vertelt fotograaf Jared Tamez. "Het geeft ons een beeld van de nachthemel en hoe die zich verhoudt tot de rest van de wereld hier op de grond. Het biedt een unieke creatieve lens waarmee markante locaties die we dagelijks zien in een nieuw licht kunnen worden geplaatst."

Sterrensporen achter een helder verlichte boom
Sterrensporen achter een kleine, door water omgeven rotsformatie

Afbeeldingen van Beth Young 

Krijg nachtelijke beweging.

Begin met de basisbeginselen van nachtfotografie wanneer je je wilt toeleggen op een bepaalde vorm van astrofotografie. De hoeveelheid licht die op je camerasensor valt, bepaalt hoe je afbeeldingen uitvallen. 's Nachts heb je langere sluitertijden nodig om voldoende licht te krijgen. De ISO-waarde, die de lichtgevoeligheid van je camerasensor bepaalt, is ook belangrijk. Met een hoge ISO kan je camera in donkere scènes meer licht vastleggen.

 

"De basisbeginselen van nachtfoto's met enkele belichting zijn essentieel. Als je één nachtfoto kunt maken, weet je ook hoe je er 200 neemt en een foto van een sterrenspoor samenstelt", vertelt Tamez. "Leer de instellingen in de handmatige modus en leer hoe je je lens scherpstelt op de sterren, want autofocus werkt 's nachts niet goed."

 

Maar dat zijn slechts de basisbeginselen. Bij een lange sluitertijd en een hoge ISO-waarde heb je meer kans op wazige foto's als de camera beweegt. Voor het fotograferen van de nachthemel, de Melkweg en sterrensporen, heb je een statief nodig om je camera langdurig stil te houden. Je kunt het beste ook een al dan niet draadloze ontspanner gebruiken, omdat je opnamen zelfs door het indrukken van de sluiterknop wazig kunnen worden.

Een fotograaf die naast een camera op een statief staat, met de Melkweg op de achtergrond

Volg de sterren.

Het is verstandig om onderzoek te doen naar de weersomstandigheden, het tijdstip en de locaties voordat je sterrensporen gaat fotograferen. Dit zijn een paar dingen waar je rekening mee moet houden om de nachtelijke hemel zo goed mogelijk te kunnen vastleggen.

 

Heldere hemel, lampen uit, succes verzekerd.

Zelfs bij een lichte vervuiling kunnen je foto's van sterrensporen al gedoemd zijn te mislukken. Of je nu in een grote stad of een dorp woont, voor de beste opnamen moet je de gloed van neonborden of zelfs de lantaarnpalen van een rustige buurt ontvluchten. Raadpleeg online lichtvervuilingskaarten om te zien hoe ver je moet rijden voor de beste omstandigheden.

 

Zelfs in de wildernis kan de volle maan een concurrerende lichtbron zijn die je opnamen kan verstoren. Een nieuwe maan, wanneer de maan geen zonlicht weerkaatst, is ideaal wanneer je een donkere lucht wilt.

 

Controleer de weersverwachting voordat je in de auto springt. Onbewolkte luchten zijn essentieel om goede foto's van de nachtelijke hemel te maken. Ook wil je geen sterke wind die tot bewogen foto's kan leiden.

 

Locatie van de sterren.

Hoewel je sterrensporen overal kunt fotograferen waar het donker genoeg is, moet je je wel bedenken dat sterren zich verplaatsen, afhankelijk van het seizoen. En waar ze in de nachthemel staan, hangt ook af van de breedtegraad. Verder verschillen ze op het zuidelijke en noordelijke halfrond. Sterrenkaarten voor de locatie waar je foto's wilt maken, zijn handig om je opnamen te plannen.

"Het werd voor mij heel belangrijk om te weten waar ik de Poolster kon vinden", vertelt Tamez. "Vooral in afbeeldingen waar je de concentrische cirkels ziet, moet je weten waar de Poolster is om die in de opname te kunnen plaatsen."

Sterrensporen achter een rotsachtig ravijn

De zuidelijke en noordelijke hemelpolen zijn vaste punten aan de hemel aan beide uiteinden van de aardas. Ze komen overeen met het punt waarom de planeet draait en niet met een specifieke ster; het is gewoon een deel van de lucht. Hoewel je je op elke ster en elk deel van de hemel kunt richten, is het handig om deze punten (en de locaties van de verschillende constellaties en sterren) te kennen, omdat je je dan beter kunt oriënteren terwijl je de hemel met je camera verkent.

 

Zonlicht vóór sterrenlicht.

Zodra de nacht is ingevallen in de landelijke gebieden waar je de sterrensporen wilt fotograferen, wordt het donker. Het is om veiligheidsredenen aan te raden om op je locatie aan te komen voordat het donker wordt: je wilt immers niet over een rots struikelen en je opname verpesten of zelfs je camera beschadigen. Ook wil je geen uren kwijt zijn om sterrensporen rond een berg vast te leggen om er dan de volgende dag achter te komen dat je de piek niet in het kader had.

 

Pas de camera-instellingen aan, stel je statief op en zorg dat je de juiste compositie hebt voordat de zon ondergaat en er geen licht meer is.

Wat heb je nodig voor het fotograferen van sterrensporen?

Statief

Het is essentieel dat je de camera stilhoudt bij gebruik van een lange belichtingstijd en timelapse-opnamen – de twee sleuteltechnieken voor het maken van foto's van sterrensporen. Een goed statief zorgt ervoor dat je camera een reeks beelden vastlegt die je tijdens de postproductie kunt samenvoegen.

Een fotograaf die 's nachts midden in een veld een foto maakt met een camera op een statief

Intervalometer

Terwijl je met één foto met een lange belichtingstijd wel enige beweging van sterren kunt vastleggen, moet je voor veel soorten foto's van sterrensporen over een lange periode continu-opnamen maken. Met een intervalometer kun je de ontspanner op je camera met een bepaald interval activeren.

 

Veel camera's hebben een ingebouwde intervalometer, maar je kunt ook een extern exemplaar kopen. Afhankelijk van de intervalometer kun je die instellen om elke seconde of om de paar uur een foto te maken.

 

Lokaal licht

Je moet enig licht hebben om te kunnen werken in de donkere omgeving die je nodig hebt om een sterrenspoor te fotograferen. Het kan handig zijn om een gloeistick aan je statief te bevestigen, zodat je er in het donker niet per ongeluk tegenaan botst. Een hoofdlamp, vooral eentje met rood licht, waar je ogen sneller aan kunnen wennen (en die niet fel genoeg is om je foto's te beïnvloeden) is heel handig om te kunnen zien wat je doet.

 

Lenzen

"Een groothoeklens heeft de voorkeur", aldus Tamez. "Je krijgt een breed zicht op de hemel en je kunt eventueel ook enkele interessante voorgrondelementen opnemen, wat de foto vaak boeiender maakt."

 

Lange of korte belichtingstijd.

Of je nu een DSLR- of spiegelloze camera gebruikt, er zijn twee primaire technieken voor het fotograferen van sterrensporen, en het verschil daartussen komt neer op de belichtingstijd. Je kunt sterrensporen vastleggen met één lange belichtingstijd, of een reeks foto's met een korte belichtingstijd samenvoegen tot één afbeelding.

 

Lange belichtingstijd

Laat de camerasluiter geruime tijd open om afbeeldingen met een lange belichtingstijd te maken; deze kunnen minuten of uren aan langs de hemel bewegende sterren vastleggen. "Volgens mij is 34 minuten de kortste belichtingstijd geweest die ik heb gebruikt", vertelt fotograaf Beth Young. "Het is nog beter om het minimaal anderhalf tot twee uur te laten doorlopen. Maar als je het geduld en de tijd hebt om het langer te doen, zou ik aanraden het langer te doen."

Cirkelvormige sterrensporen achter een hoge rotsformatie

Afbeelding van Jared Tamez

Bij een lange belichtingstijd moet je extra opletten dat je camera niet beweegt. Een foto is al snel verpest met één stootje tegen het statief. En omdat er meer licht op je camerasensor valt, moet je tijdens de bewerkingsfase mogelijk de ruis als gevolg van de lange belichtingstijd reduceren.

 

Korte belichtingstijd

Maak een afbeelding van sterrensporen met een reeks kortere foto's, zoals honderden foto's met een belichtingstijd van 30 seconden. Plaats ze over elkaar heen om één afbeelding te creëren waarin je het pad ziet dat de sterren hebben afgelegd. Net als bij een timelapse-opname, maak je 's nachts tientallen of honderden foto's en voeg je die samen.

Sterrensporen achter een hoge rotsformatie

Afbeelding van Jared Tamez 

"Ik gebruik doorgaans een belichtingstijd van vier minuten met ISO 400 eneen F-stop van f/4", zegt Young. Je kunt de tijd tussen de intervallen aanpassen, maar kortere intervallen hebben wel een paar voordelen. "Bij kortere intervallen blijft de stipvorm van de sterren en sterpatronen in elke afbeelding behouden", legt Tamez uit. "Dat helpt je niet alleen bij timelapse-opnamen, maar ook bij de stilstaande beelden die je misschien van de sessie wilt maken."

 

Voordat je de camera in een aantal uur tientallen – of zelfs honderden – foto's laat maken, maak je eerst een paar testfoto's met handmatige scherpstelling en aanpassing van de instellingen. Je wilt zeker weten dat je instellingen goed zijn, zodat je tijdens de postproductie niet met een hele berg onbruikbare afbeeldingen komt te zitten.

 

Ga je sterrenfoto's bewerken.

Met Adobe Photoshop Lightroom kun je snel al je foto's ordenen, en dat kunnen er al snel honderden zijn, afhankelijk van de techniek die je hebt gebruikt. Voor één foto met een lange belichtingstijd biedt Lightroom een aantal schuifregelaars om een afzonderlijke afbeelding aan te passen, de belichting te verminderen, de helderheid te versterken of de kleurtoon en verzadiging bij te stellen. Sla je bewerkte Lightroom-afbeeldingen op en synchroniseer ze voordat je ze in Photoshop verder bewerkt.

Het kleurmixervenster van Adobe Photoshop Lightroom op een afbeelding van een verlicht pad dat naar een bergtop leidt, met daarachter sterrensporen

Om een reeks opnamen samen te voegen tot één afbeelding, open je de afbeeldingen in Photoshop om ze te stapelen. "Wanneer ik thuiskom, importeer ik ze in Photoshop en dan kan ik afzonderlijke lagen van die afbeeldingen maken en ze samenvoegen."

 

In een proces dat vergelijkbaar is met focus stacking, exporteer je al je geselecteerde afbeeldingen vanuit Lightroom als lagen naar Photoshop, met de eerste opname als je onderste laag. Verminder dan de dekking van elke volgende laag om je definitieve afbeelding van een reeks foto's van de nachtelijke hemel te creëren.

 

Kermit de Kikker vroeg ooit: "Wat is er zo verbazingwekkend aan de sterren dat we ernaar blijven kijken?" En hoewel kennis van het vastleggen van sterrensporen misschien geen antwoord op die filosofische vraag geeft, helpt het wel degelijk om prachtige afbeeldingen te maken die mensen kunnen bewonderen terwijl ze de intrigerende nachtelijke hemel in ogenschouw nemen.

Bijdragers

Doe meer met Adobe Photoshop Lightroom.

Bewerk foto's eenvoudig met Lightroom-presets, gebruik Superresolutie, deel foto's moeiteloos vanaf elk apparaat en heb altijd toegang tot je projecten met foto-opslagbeheer in de cloud.

Mogelijk heb je ook interesse in…

Foto van een paar hoge hakken in een fotobewerkingsprogramma

Tips van experts voor productfotografie.

Leer hoe je je producten perfect presenteert en krijg tips voor het maken van prachtige productfoto's.

Videomonitor voor een camera

Videoproductie.

Ontdek hoe je een video of film maakt, van het eerste concept tot en met de laatste montage.

Vrouw die met haar kat op een bank zit en een boek leest.

Aan de slag met storyboards.
Bekijk hoe je met deze artistieke vertelkunst ideeën op grote én kleine schermen brengt.

Gebruik de histogramtool in een fotobewerkingsprogramma.

Maak je foto's scherper en zorg voor de juiste belichtingstijd door de histogramtool te gebruiken.

Leer hoe je histogrammen gebruikt om ruis te verminderen en de details in je foto's te versterken.

Lightroom

Lightroom-lidmaatschap

Bewerk en orden foto's, sla ze op en deel ze vanaf elke locatie.
7 dagen gratis, daarna 12,09 € /maand.

Lightroom
Photoshop

Fotografie

Koop Lightroom, Lightroom Classic, Photoshop en 20 GB aan cloudopslag. 7 dagen gratis, daarna 12,09 € per maand.

Lightroom

Alle apps

Ontvang de volledige verzameling creatieve apps en meer.
7 dagen gratis, daarna 67,57 € per maand.