Animatiestoryboards en hoe je ze maakt.

Wat is een animatiestoryboard?

Een storyboard is een essentieel onderdeel van animatie en films maken. Een storyboard is een cruciale stap voor elke beginnende regisseur met een idee in het hoofd: een storyboard moet de essentie en de structuur van de geplande animatie visueel weergeven. 

Een storyboard is in feite een reeks schetsen met een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen in het verhaal in chronologische volgorde. Dit vormt een visuele brug tussen het script, of algeheel concept, en de voltooide animatie. 

Elke schets geeft gewoonlijk een essentiële opname of een frame weer. Dit worden panelen genoemd, en ze kunnen ook technische details bevatten, meestal in een apart vakje. 

Een paneel van een animatiestoryboard moet een paar essentiële dingen bevatten:

• Frame. Een rechthoekig vak waarin de storyboardkunstenaar de opname schetst: een ruwe schets van wat de kijker vanaf die hoek kan zien. 

• Dialoogaantekeningen. Aantekeningen voor een eventuele dialoog die in het frame te zien is. Niet letterlijk vanuit het script, maar een snelle samenvatting van de kern. 

• Actieaantekeningen. Aantekeningen voor eventuele acties, zoals instortende rotsen of een rondtollende auto. Kan ook acties van personages weergeven. 

• Cameraopnamen. Het storyboardpaneel moet ook voor elke scène de geplande cameraopnamen weergeven. Zowel opnamen van veraf als close-ups. 

Wie maakt animatiestoryboards?

Een amateurregisseur kan best een zelf een storyboard maken, maar veel professionals werken met storyboardkunstenaars — ook wel boardkunstenaars genoemd — om hun visie te realiseren. 

De regisseur had van oudsher de algehele verantwoordelijkheid voor het storyboard van een project. Maar daarnaast leveren ook andere belangrijke functies een bijdrage aan de ontwikkeling: van storyboardkunstenaars tot scriptschrijvers, van verhaaleditors tot filmmakers.

Korte geschiedenis van animatiestoryboards.

Animators en filmmakers gebruiken al storyboards sinds het begin van Hollywood. Walt Disney Studios ontwikkelde in de jaren dertig in feite de eerste animatiestoryboards. 

Er wordt gezegd dat voor Walt Disney zelf de verhaalontwikkeling een cruciaal onderdeel was van het maken van animatiefilms, een idee waardoor het gebruik van storyboards in het medium de standaard werd. 

Volgens de legende was Disney-animator Webb Smith de eerste persoon die scènes tekende op papier en die naast elkaar op een prikbord prikte. Maar het duurde nog tot Drie kleine biggetjes in 1933, een korte animatie van Disney, voordat voor het eerst een volledig storyboard werd gebruikt. 

Dat mag dan wel 80 jaar geleden zijn, maar Disney gebruikt vandaag de dag nog steeds storyboards om ‘ de visie van de regisseur tot leven’ te brengen. 

Waarom gebruiken animators storyboards?

Er zijn veel redenen dat animators storyboards gebruiken: van filmconventie tot het controleren of iets goed werkt binnen een productie. Belangrijke redenen dat ze vaak essentieel zijn:

• Beproefde en geteste methode. Animators en filmmakers begonnen al met het maken van storyboards in de jaren dertig en doen dat nu nog steeds. Hoewel de gebruikte technologieën enorm zijn veranderd, is het basisprincipe van een animatiestoryboard gebleven. 

• Legt een visie vast. Tot aan de storyboardfase bestond een animatiefilm voornamelijk in de hoofden en verbeelding van de makers, namelijk de regisseur en de scriptschrijver. Met het storyboard werd de visie voor het eerst visueel gepresenteerd als het basisverhaal.

• Combineert woorden en beelden. Films bestaan uit woorden en beelden. En in de storyboardfase kan een verhaalkunstenaar (zoals ze bij Disney worden genoemd), of storyboardkunstenaar, met een schrijver samenwerken om te zien hoe beide media zullen samenkomen om de visie van de regisseur weer te geven. 

• Kan scènes en opnamen plannen. Het storyboard is een fantastisch gereedschap voor het plannen en organiseren van een productie. Je kunt het gebruiken om de animatie op te delen in scènes, en vervolgens binnen elke scène de afzonderlijke cameraopnamen labelen. 

• Biedt een controlelijst. Een goed samengesteld storyboard fungeert tegelijk als controlelijst van alles wat je voor je productie nodig hebt. Als je het goed doet, weet je hoeveel scènes je hebt, welke personages erin voorkomen, of er geluid nodig is, een lijst van de opnamen die je wilt maken, en meer. 

• Stelt een referentiedocument samen. Storyboards ondergaan vaak diverse revisies, wat betekent dat ze aanzienlijk veranderen als documenten. Door elke versie van je storyboard te archiveren krijg je een volledig overzicht van het project, vanaf dag één tot aan de laatste opname. 

• Er is feedback mogelijk. Door een storyboard van de animatie te maken kan een regisseur dit gebruiken om te begrijpen wat wel en niet werkt, specifieke moeilijkheden en obstakels identificeren, en constructieve feedback van anderen over de geplande visie verzamelen. Deze feedback kan voor het succes van een speelfilmproductie net zo belangrijk zijn als voor een leerlingfilmmaker die een docent raadpleegt.

Wat zijn animatic storyboards?

Een animatic storyboard is een eenvoudige animatieversie van een storyboard. Het is in feite een diapresentatie met een weergave van elk paneel van je storyboard, compleet met beweging, om beter over te brengen hoe het als animatie kan werken. 

Deze worden vaak gebruikt als een storyboard moet worden gepitched bij een klant; bijvoorbeeld als een reclamebureau een geanimeerde advertentie maakt. Een animatic storyboard kan ook overgangen tussen opnamen bevatten, evenals dialogen tussen personages en geluid. 

Meer informatie over animatics

Voorbeelden van animatiestoryboards.

Een van de beste manieren om meer informatie te krijgen over het maken van storyboards is door naar voorbeelden te kijken, vooral die waarbij het storyboard en de voltooide animatie naast elkaar worden getoond. 

Hier laten we een paar van onze favoriete voorbeelden van storyboardanimatie zien. 

Luca en Alberto eten met Guilia en Massimo — Pixar Side-By-Side.

Deze charmante Pixar-animatie vertelt het verhaal van Guilia die thuis vrienden te eten heeft. In deze video kun je het storyboard naast de uiteindelijke animatie zien lopen. Door te kijken kun je nuttige tips oppikken over het vereiste detailniveau.

UP ‘Married Life’ — Pixar Side-By-Side.

Hier, in het beroemde (en hartbrekende) gedeelte ‘Married Life’ van de Pixar-animatie UP, zien we het oorspronkelijke storyboard over de voltooide animatie heen. Deze scène bevat veel actie en het is handig om te zien hoe het storyboard met beweging omgaat. 

Frozen 2, Into the Unknown.

En hier zien we ook het storyboard van de iconische scène met het nummer Into the Unknown, bekroond met een Academy Award. Het storyboard toont details voor het gebruik van schaduwen. 

Sony Pictures, storyboardkunstenaar Patrick Harpin. 

In deze video leer je hoe storyboardkunstenaar Patrick Harpin van Sony Pictures een professionele maker van storyboards werd; hij deelt een aantal uitstekende tips en vertelt over het proces. Hij legt uit hoe hij een kans kreeg bij Blue Sky Studio in Ice Age. 

Hoe je een storyboard voor een animatie maakt.

1. Aan de slag.

Als je aan de slag wilt met een storyboard, moet je eerst een idee hebben van de animatie die je wilt maken, en ook de basismaterialen om die samen te stellen.  

• Maak een samenvatting. Dit is een overzicht van het plot, inclusief de voornaamste personages, handelingen, conflicten en oplossingen. Tegenwoordig hebben veel regisseurs een volledig script voordat ze aan een storyboard beginnen, maar voor een hobbyist is een samenvatting wel genoeg. 

• Weet wat de structuur van je verhaal is. Behalve een globaal plotoverzicht moet je ook een idee hebben wat er met wie gebeurt en in welke volgorde. Kortom, een overzicht van het verhaal, scène voor scène. 

• Weet welke acties er zijn. Wat doen de personages in een opname? Bewegen ze, praten ze? Wat gebeurt er om hen heen? Zijn er auto's, vliegtuigen, omvallende gebouwen? Of misschien alleen zacht wuivende bomen of regen? 

• Maak een lijst van wat je nodig hebt voor je opnamen. Die lijst ontwikkelt zich parallel aan het storyboard, maar voordat je begint, moet je minstens een idee hebben van de opnamen waaruit je animatie bestaat. Ideeën voor overgangen, enscenering en meer. 

• Verzamel je materialen. Je hebt pennen, potloden en papier van goede kwaliteit nodig om met schetsen te beginnen. Of misschien schets je liever met een tekenprogramma. Voor het maken van panelen wil je waarschijnlijk software gebruiken zoals Storyboard Pro en/of de storyboardsjablonen in Adobe Express.  

2. Je animatiestoryboards schetsen. 

Het schetsen van je storyboard begint met papier en potlood. Je kunt beginnen met een ruwe miniatuurschets per opname. Die kun je tekenen vanuit het perspectief dat een kijker op het scherm heeft. Als je je hoofd moet bewegen om iets anders te zien, betekent dat een nieuwe opname en dus een nieuwe miniatuurschets. 

Dit helpt je een globale weergave van de animatie op één pagina te krijgen voordat je gedetailleerdere, afzonderlijke schetsen op afzonderlijke vellen gaat maken, die je vervolgens in de juiste volgorde kunt ophangen op een whiteboard of muur. 

Hoewel veel animators storyboards nog steeds met de hand tekenen, gebruiken zowel professionals als amateurs steeds vaker tekenprogramma's om hun frames te schetsen. 

3. Je storyboardpanelen maken.

Zodra je met ruwe schetsen een verhaal hebt samengesteld, is het tijd om die in panelen te veranderen. Een storyboardpaneel is een rechthoekig frame dat op een vel papier is getekend, met aparte vakken voor aantekeningen over dialoog en actie. 

De afmetingen van het vak zijn afhankelijk van het type productie waarvoor je een storyboard maakt, bijvoorbeeld voor een film, tv of breedbeeldscherm. Maar 4 inch x 3 inch is gebruikelijk. Vervolgens teken je de actie van de scène in dit vak voordat je in de andere vakken aantekeningen toevoegt over dialoog of camerahoeken, enz.. 

Boven aan het paneel is ruimte om het nummer van de scène en van het paneel op te schrijven. Panelen kunnen worden gemaakt op echt papier, maar zowel amateurs als professionals gebruiken steeds vaker digitale software om ze in elkaar te zetten.

Geweldige tips en trucs.

• Begin met Post-it notities. De lege pagina kan intimiderend zijn, vooral wanneer er een stapel lege panelen is. Begin met Post-it notities of een digitaal equivalent, en schrijf je ideeën op zonder veel nadenken om iets op papier te krijgen.

• Ga verder naar miniaturen. Van deze Post-it-notities maak je miniatuurschetsen die je kunt uitknippen en samenvoegen in de volgorde van het verhaal. In dit stadium staat er nog niets vast, maar je kunt beginnen het verhaal vorm te geven.

• Houd het simpel. Misschien ben je een getalenteerd kunstenaar, maar voor het begin van je storyboard hoef je geen meesterwerk te maken. Houd de schetsen eenvoudig: stokfiguurtjes, ruwe omtrekken, basale schaduwen. De focus ligt op het overbrengen van je idee. 

• Maak je niet te druk over de specifieke invulling. Probeer te vermijden dat je te veel aandacht aan de details van een paneel of een miniatuurschets besteedt. Het doel is om een snel overzicht van het hele verhaal te geven in een reeks korte illustraties. Zie het als een uitgebreid verkoopverhaal. 

• Geef je idee ademruimte. Misschien begin je het storyboard voor je animatie met een vaste verhaalstructuur in gedachten. Maar zodra je begint te schetsen, kan het verhaal tijdens de ontwikkeling van richting veranderen. Laat dit proces zijn gang gaan en kijk waar het je brengt.

• Stel een limiet aan het aantal frames. Houd daarbij het aantal kernpanelen in de hand. Probeer het verhaal terug te brengen tot een klein aantal panelen waarin de verhaalboog van begin, midden en eind wordt vastgelegd inclusief de voornaamste conflicten en oplossingen. Zodra dit is vastgelegd, kun je uitbouwen met extra panelen.

• Filter uit wat overbodig is. Niet elke scène die je hebt geschetst, komt in je animatie. Naarmate je samenvoegt en verplaatst, begin je de zwakke punten te zien die eruit moeten. 

• Luister naar je collega's. Vraag andere creatieve personen in je kring van collega's, productieteam of hobbyisten om je animatiestoryboard te bekijken en feedback te geven. Constructieve kritiek is niet altijd gemakkelijk te accepteren, maar kan je helpen om problemen te zien die je nog niet waren opgevallen. 

De juiste software en sjablonen kiezen.

Professionele studio's maken vaak storyboardpanelen met software als Adobe Photoshop en Storyboard Pro voor speelfilmanimaties. Storyboard Pro is toonaangevend en storyboardkunstenaars kunnen hiermee ruwe miniatuurschetsen maken en herordenen, camerabewegingen creëren, afbeeldingen en geluid importeren en meer. 

Maar als je een amateur-animator bent, kun je ook denken aan Adobe Express. 

Met de professioneel ontworpen storyboardsjablonen van Adobe kun je eenvoudig je tekeningen uploaden naar je project en bijschriften gebruiken om karakters, dialogen, camera-eisen en meer in detail aan te geven. 

Animatiestoryboards: veelgestelde vragen.

Hoe lang duurt het maken van een storyboard?

Er is geen vaste regel, maar de verwachting is dat elk storyboardpaneel ongeveer een halfuur duurt. Als het specifiek over tv gaat, zegt storyboardkunstenaar Steve Hulett dat elk paneel tussen de 10 en 20 minuten duurt. Als je een hobbyist bent voor wie het een nieuw medium is, zal het natuurlijk langer duren – en dat is prima. Neem je tijd.  

Is storyboardkunstenaar een baan die je kunt hebben?

Ja, storyboardkunstenaar is een beroep. Meestal heb je een opleiding nodig in beeldende kunst, zoals animatie of grafisch ontwerp, op een hbo of een universiteit. Verder hangt het vaak van kansen af. Het is essentieel om zoveel mogelijk werkervaring op te doen, dus probeer stages bij studio's te krijgen. 

Hoeveel frames heeft een storyboard?

Er is geen vast aantal frames voor een storyboard. Maar je hebt ten minste één frame nodig per opname. Verder hangt het ervan af hoe lang je animatie of film is: hoe langer hij duurt, hoe meer frames je hebt. Een gemiddelde film kan duizenden frames hebben, maar voor korte animaties ligt het aantal aanzienlijk lager. 

Ontdek meer over animatie.

• Animatics

• Keyposes in animatie

• Computeranimatie uitgelegd

• Animatieprincipes