Concertfotografie die de juiste snaar raakt.

Het verschil tussen doorsnee en professionele concertfotografie.

Iedereen kan bij een liveconcert foto's maken met een telefoon. Maar op veel concertlocaties is fotograferen verboden en als je midden in een bomvolle zaal staat is het knap lastig om goede foto's te maken. Als je mooie concertfoto's voor een documentaire of journalistiek project wilt maken, moet je wel het nodige voorwerk verrichten. "Het is een formeel proces", zegt fotograaf Mark Tepsic. "Je moet beschikken over de juiste accreditatie en vaardigheden, en over flink wat ervaring."

De ideale livemuziekfoto vangt het gevoel en de sfeer van het optreden en laat precies zien hoe het was. Uit een goede foto spreekt waardering voor de artiesten en hun liveoptredens. Mensen die het concert niet hebben kunnen bijwonen, kunnen een recensie lezen en de bijbehorende beelden bekijken, zodat ze toch even kunnen proeven van wat ze hebben gemist.

"Meestal heb je accreditatie nodig van een publicatie, een concertlocatie of een artiest. En je moet weten welke regels en procedures je moet volgen om te fotograferen bij een concert. Je moet ook weten hoe die foto's vervolgens worden bewerkt en gepubliceerd en hoe ze uiteindelijk bij de eindklant terechtkomen", zegt Tepsic.

Duik in de livemuziekscene.

Kleine en grote concertlocaties

Als je goede concertfoto's wilt schieten, moet je je kunnen aanpassen aan de omgeving. Een intieme show in een jazzclub vereist een andere strategie dan een popconcert in een voetbalstadion of een groot openluchtfestival met meerdere podia. Dus als je concertfoto's gaat maken, houd dan altijd rekening met de locatie, de muziekstijl en het soort publiek.

"Als je met concertfotografie begint en een portfolio wilt opbouwen, kun je het beste naar een kleine zaal met een lokale band gaan", zegt Tepsic. "Meestal mag je daar je camera mee naartoe nemen en vinden ze het oké dat je foto's maakt. Soms moedigen ze dat zelfs aan. Je wordt er weliswaar niet voor betaald, maar je bent er om je portfolio op te bouwen. Je steunt de band, je steunt de zaal en er zijn vrijwel geen beperkingen."

Binnen- en buitenevenementen

Foto's van binnenconcerten zien er vaak dynamisch uit vanwege de felle lampen die op de artiesten zijn gericht. Maar in sommige kleine zalen is te weinig licht, waardoor het lastig is om een goede foto te maken. "Als je een portfolio kunt samenstellen met foto's die in een kleine zaal met te weinig licht zijn genomen maar er toch goed uitzien, zullen publicaties erop vertrouwen dat je later onder betere omstandigheden echt goede foto's zult kunnen maken", zegt Tepsic.

Het weer en het tijdstip van een buitenoptreden kunnen van grote invloed zijn op het werk van een concertfotograaf. Buitenconcerten die overdag plaatsvinden, zijn ideaal voor de beginnende fotograaf omdat de meeste DSLR-camera's beter werken als er meer licht is. Natuurlijk licht is de beste vriend van elke fotograaf, maar je moet wel de juiste camera-uitrusting meenemen en je apparatuur beschermen als er regen wordt voorspeld.

Bereid je voor op het concert.

Zorg voor de juiste accreditatie.

Je hebt een fotografenkaart nodig om professioneel te fotograferen bij concerten. Om zo'n kaart te bemachtigen, moet je proactief zijn. Neem ruim vóór de show contact op met publicaties, promoters, publicisten en concertlocaties en stuur je portfolio op. Als je samenwerkt met gerenommeerde organisaties, wordt het een stuk gemakkelijker om toestemming te krijgen. Wanneer je net begint, is het handig om een mentor te zoeken die je wegwijs maakt in de community en je helpt om te netwerken en relaties op te bouwen.

Verdiep je in de band.

Bereid je voor op de show door meer te weten te komen over de band en de bandleden. Hoe je de show gaat vastleggen, wordt mede bepaald door de grootte van de band, de muziekstijl die ze spelen en de instrumenten die ze bespelen. Bestudeer ook de setlist van de band en bekijk opnamen van eerdere shows, zodat je beter kunt anticiperen op wat je wilt fotograferen. Je moet in elk geval achterhalen welke nummers ze het eerst gaan spelen. Dat kan immers de podiumbelichting en -indeling bepalen.

Leer de concertlocatie kennen.

Afhankelijk van de locatie kun je concertfoto's vanaf de zijkant van het podium maken. Soms kun je ook foto's maken vanuit de pit – een door de beveiliging afgebakende ruimte tussen de voorkant van het podium en het publiek. Op andere concertlocaties kun je fotograferen vanaf het mengpaneel – de plek waar geluidstechnici tijdens het concert de geluidskwaliteit en audioniveaus aanpassen.

Als je vanaf het mengpaneel fotografeert, sta je wat verder weg van het podium. Neem daarom een telelens mee, zodat je mooie close-upfoto's van de artiesten kunt maken. Vanaf welke plek je kunt fotograferen, is afhankelijk van de beperkingen van de concertlocatie en de voorkeuren van de artiesten.

Neem de industriestandaarden in acht.

"De regels voor de meeste concerten volgen de industriestandaard, en die wordt vermeld in bijna elke bevestigingsmail die je ontvangt. Als je bij het optreden mag fotograferen, is dat alleen toegestaan tijdens de eerste drie nummers en mag je geen flitser gebruiken", zegt Tepsic. Tenzij anders vermeld mag je met een fotografenkaart alleen tijdens de eerste drie nummers fotograferen. Daarna worden muziekfotografen geacht de zaal te verlaten.

De show draait om de band en het publiek, dus je wilt niet dat felle flitsen een spectaculaire opkomst verstoren of de sfeer verpesten. Houd je altijd aan de regels, zodat je een goede indruk achterlaat.

Neem de juiste camera-uitrusting mee.

Net als bij elke andere fotografiestijl is het belangrijk dat je over de juiste apparatuur beschikt. Je hebt een camera nodig die goed werkt bij weinig licht, dus overweeg een DSLR-camera, zoals een Canon of Nikon, en een paar verschillende lenzen. "Een flexibele optie is een 24mm-70mm zoomlens die de mogelijkheid biedt om een groot diafragma te gebruiken, in combinatie met een reguliere DSLR-camera of een spiegelloze camera. Daarmee heb je voldoende apparatuur om fraaie foto's voor je portfolio te maken", zegt Tepsic.

Veel ervaren fotografen nemen verschillende camera's mee, elk met een eigen lens, zodat ze tijdens de show geen lenzen hoeven te verwisselen. Concerten hebben vaak een hectische dynamiek. Er gebeurt van alles en daar wil je niets van missen. Dus als je niet steeds je lens hoeft te verwisselen, heb je meer tijd om de perfecte foto maken.

Naast de camera en de lens moet je ook zorgen voor extra batterijen voor je camera en voldoende opslagruimte op je geheugenkaarten. Vergeet niet je oordoppen mee te nemen. De kans is groot dat je dicht bij het geluidssysteem moet werken en dan is het belangrijk om je gehoor goed te beschermen – en helemaal als concertfotografie een fulltimebezigheid wordt.

"Ik begin meestal de avond vóór het concert met voorbereiden. Als ik na een optreden thuiskom, ga ik meteen mijn foto's naar mijn computer uploaden. Daarna laad ik mijn batterijen op en maak ik me klaar voor de volgende dag", zegt fotograaf Derek Brad. "Ik zorg ervoor dat alles op mijn computer staat en maak een back-up op twee verschillende harde schijven. Vervolgens wis ik mijn geheugenkaarten, zodat mijn camera's klaar voor gebruik zijn."

Aandachtspunten bij het fotograferen.

Pas je camera-instellingen aan.

Zorg dat je het diafragma, de sluitersnelheid en de ISO-instellingen aanpast aan de show. Bij de meeste concerten is weinig licht, zodat je een groot diafragma nodig hebt voor een goede belichting. Als je in de modus Diafragmaprioriteit fotografeert, kun je het diafragma van de camera instellen, waarna de andere instellingen op de omstandigheden worden afgestemd.

Vertrouw niet op de autofocusinstellingen van je camera. Vaak lopen de bandleden snel heen en weer op het podium. Daarom wil je ze zelf volgen en de beelden scherpstellen zonder dat de camera het overneemt. "Omdat ik in de handmatige modus fotografeer, moet ik snel reageren. Het is dus nooit aan de camera te wijten als ik een foto niet kan maken. Het is altijd mijn schuld", zegt Tepsic. 

Leg de sfeer vast.

Bij concerten draait het om de ambiance en het gevoel van het evenement, en je wilt vastleggen hoe het voelt om daarbij te zijn. Dat doe je door verschillende foto's te maken die de essentie van de show vangen. "Ik neem de tijd en probeer de sfeer van de show te vangen. En bij een band probeer ik altijd een of twee foto's van elk bandlid te maken", zegt Brad.

Concertfotografie is een vorm van journalistiek. Daarom is het belangrijk dat je achter je camera vandaan komt om het grotere geheel te overzien, zodat je zeker weet dat je niets mist. Bij een show gebeuren allerlei interessante en onverwachte dingen. Kijk dus goed wat er om je geen gebeurt. Grote kans dat je dan een unieke foto maakt.

Concentreer je op de compositie.

Schiet niet lukraak een hoop foto's, maar besteed aandacht aan de kadrering en de compositie. Centreer je onderwerp in bepaalde foto's en probeer verschillende hoeken en kadreringen (zoals de regel van derden) in andere foto's, zodat je later uit diverse shots kunt kiezen Zo ontwikkel je persoonlijke creatieve stijl.

"Als je de regel van derden toepast, wordt de compositie compleet anders. Als een artiest van links naar rechts over het podium loopt, plaats ik de artiest links van mijn scherpstelpunt omdat ik die naar de andere kant van de foto leid", zegt Tepsic. "Maar omdat alles zo snel gebeurt, maak ik soms fouten en moet ik foto's weggooien. Het komt ook voor dat de compositie van een foto niet uitpakt zoals ik het in de camera voor me zag."