Schep schoonheid en vind innerlijke rust met mandalakunst en -ontwerp.

Ontdek de geschiedenis van mandaladesign en krijg tips voor het maken van je eigen versies van deze heilige symbolen.

Een kleurrijk stukje mandalakunst

Wat is een mandala?

In het oude Sanskrit, de taal van het hindoeïsme en boeddhisme, betekent mandala ‘cirkel'. Traditioneel is een mandala een geometrisch design of patroon dat de kosmos weergeeft, of goden in diverse hemelse werelden. “Het gaat om het vinden van rust in de symmetrie van het design en van het universum,” zegt kunstenaar Saudamini Madra.

 

Kunstenaar en wiskundedocent Fernanda Bonafini begon mandala’s te maken omdat ze het leuk vond. “Tijdens het tekenen van mandala's voel je je kalmer en rustiger en worden je ademhaling en hartslag langzamer. Het gevoel in je geest en lichaam en in de verbinding daartussen is heel prettig,” zegt Bonafini. 

 

Mensen in verschillende culturen over de hele wereld hebben mandala's gemaakt, wat erop kan wijzen dat de vorm diep in elk menselijk wezen een snaar raakt. De briljante psychoanalyticus Carl Jung geloofde dat de mandala het Zelf weergeeft, en dat iemand door het tekenen van een mandala een heilige plaats maakt om dat Zelf te ontmoeten. Hij vond het maken van mandala’s een effectieve vorm van kunstzinnige therapie, waardoor mensen met psychische problemen kalmer en comfortabeler konden worden.

 

Maya's, Azteken, Australische aboriginals en Europese katholieken maakten allemaal mandala's in de een of andere vorm, maar mandala's komen het meest voor in de boeddhistische of hindoestaanse kunst van het Indiase subcontinent.

Boeddhistische monniken die een mandala van zand maken
Een hindoestaanse mandala

Boeddhistische zandmandala's.

Tibetaanse monniken maakten eeuwenlang deze kosmische diagrammen van gekleurd zand. Terwijl ze elk zandkorreltje bewust neerleggen met metalen trechters en stokjes, komen de monniken in een toestand van flow. Wanneer ze bij de binnenkant van het kunstwerk komen, ervaren ze de transcendentie van het Zelf en de realiteit van een universum waarin alle wezens vrij zijn van lijden. Vervolgens beoefenen ze na dagen of weken werken de kunst van niet-hechten en demonstreren ze de tijdelijkheid van alle dingen door de mandala te vernietigen.

Hindoestaanse mandala’s.

Mandala's, ook wel yantra’s genoemd, kwamen vanuit het boeddhisme naar het hindoeïsme. Traditionele yantra’s zijn vierkant, met een hek aan beide kanten van een middencirkel die een van de hindoestaanse goden bevat. Via de meditatieve schepping van een mandala roept de kunstenaar deze god op om te helpen bij het ontdekken van kosmische waarheden.

Iemand tekent een mandala

Zelf een mandala tekenen.

Begin met een ruw idee van wat je wilt maken. Kies voor rond of rechthoekig, zwart-wit of kleur. Misschien wil je bloemblaadjes en bladeren tekenen voor een mandala met een bloemenmotief. Maar het is niet erg als je niet precies weet wat je wilt. “Soms heb ik geen idee wat ik aan het doen ben,” zegt Madra. “Ik begin gewoon vanuit de kleinste laag, de binnenste cirkel, en dan maak ik het steeds groter en verandert het vanzelf. Ik hou van die vrije flow.” Als je inspiratie zoekt, kijk dan naar patronen in je omgeving voor mogelijkheden, of kijk naar een paar mandalavoorbeelden op Behance.

 

De eerste stap voor het maken van een mandala is altijd een raster. “We willen dat het symmetrisch wordt, en we willen dat alle patronen gelijk zijn,” zegt Madra. Bonafini stelt voor rasterlijnen te tekenen die de cirkel om de 30 of 45 graden doorkruisen. Of je algehele vorm nu vierkant of rond is, je kunt vanuit het middelpunt beginnen met een cirkel. Besluit dan welke basisvormen je uit die cirkel wilt laten uitwaaieren, zoals een omgekeerde U of V. Vervolgens maak je de volgende laag een beetje anders. Je kunt de vorm een beetje veranderen, of hem invullen met andere lijnen of kleuren. “Het is hetzelfde patroon, maar deze kleine variaties geven een ander uiterlijk zodra het stuk is voltooid,” zegt Madra.

 

Als je niet zeker weet welke patronen je wilt toepassen, bestudeer dan de patronen die je in andere mandala's mooi vindt. Kies de patronen die iets bij jou raken en combineer ze op een manier die je bevalt. Bonafini raadt aan om de patronen apart te oefenen voordat je ze op een cirkel tekent. “Probeer je arm te oefenen in de beweging, zodat je ze allemaal even groot kunt maken. Daardoor wordt de mandala esthetisch bevredigend.” 

 

Madra adviseert om patronen te verzamelen die je mooi vindt. “Maak een map van patronen. Dan kun je, steeds wanneer je vastloopt of het gevoel hebt dat je aldoor dezelfde patronen tekent, die map raadplegen.” 

Een kleurige mandalatekening

Het voordeel van digitaal tekenen.

Je hoeft niet in zand of met een gelpen te tekenen om een prachtige mandala te maken. Bonafini tekent graag op haar tablet. “Ik kan iets maken, en als ik het niet mooi vind, kan ik het weghalen. Ik kan hetzelfde patroon steeds herhalen. Als ik op papier bezig ben en iets bedenk wat niet blijkt te werken, ben ik de hele tekening kwijt.” Bovendien heb je met een tablet al je tekenbenodigdheden bij je, waar je ook bent. Steeds wanneer je in de stemming bent, kun je iets aan je mandala toevoegen. 

Bespaar tijd met symmetrie.

Maak in een oogwenk prachtige mandala's met de symmetrieopties in Adobe Photoshop. Je kunt onmiddellijke symmetrie bereiken door te klikken op het pictogram met de vlinder in de balk Opties, waarmee je het menu Symmetrisch schilderen opent.

 

Kies Radiaal of Mandala om je cirkel in segmenten te verdelen. Met Radiaal kun je maximaal 12 segmenten kiezen en elke penseelstreek wordt rondom het middelpunt herhaald. Met Mandala kun je maximaal 10 segmenten tegelijk kiezen, en alles wat je op het canvas schildert, wordt zowel gespiegeld als herhaald in elk segment. Het is eenvoudig en fascinerend, en je zult verbaasd staan hoe snel je zoiets moois kunt maken. 

 

Selecteer op een nieuwe laag het Penseel, Potlood of Gummetje. Denk eraan dat je je penseelstreken kunt variëren en aquareltechnieken kunt gebruiken, en als je elke ring op een afzonderlijke laag houdt, kun je de lijnen of schaduwen van een ring veranderen zonder dat je alle andere ringen hoeft aan te passen. 

 

Naarmate je meer ervaring krijgt en ingewikkelder patronen gaat maken, is het goed om Madra's advies voor beginners in gedachten te blijven houden: “Denk altijd aan de drie Ps: practice, patience, and perseverance (oefening, geduld en volharding).”

 

Bijdragers

Doe meer met Adobe Photoshop.

Maak prachtige afbeeldingen met Photoshop-penselen, Vullen met behoud van inhoud, Foto-effecten, Neural-filters, Luchtvervanging en de vele tools waar fotografen op vertrouwen.

Ontdek de apps van de Photoshop-familie.

Mogelijk heb je ook interesse in…

Pixelkunst van maanlandschap.

Ontdek hoe je pixelkunst maakt.

Verken de digitale kunstvorm die inspiratie ontleent aan games zoals Final Fantasy en Super Mario.

Vectorafbeelding van een cheetah in het maanlicht.

Wat is vectorkunst?

Lees meer over het creëren van kunst en illustraties met dit veelzijdige bestandstype.

Hoogwaardige microfoon voor ASMR-opnamen

Wat is ASMR en hoe krijg je YouTube-volgers?
Miljoenen gebruiken ASMR om te ontspannen. Leer hoe je een video met een rustgevend en troostend effect maakt.

Verschillende ISO-instellingen op een camera

Wat is ISO?
Ontdek de rol die deze zuil van de belichtingsdriehoek binnen de fotografie speelt.

Vind het Creative Cloud-lidmaatschap dat bij jou past.

Fotografie (20 GB)

12,09 € per maand

Lightroom voor desktop en mobiele apparaten, Lightroom Classic, en Photoshop op desktop en iPad. Meer informatie


Fotografie (20 GB)

Lightroom voor desktop en mobiele apparaten, Lightroom Classic, en Photoshop op desktop en iPad. Meer informatie

12,09 € per maand

Adobe Photoshop – Eén app

26,43 € per maand

Krijg Photoshop op desktop en iPad als onderdeel van Creative Cloud. Meer informatie


Adobe Photoshop – Eén app

Krijg Photoshop op desktop en iPad als onderdeel van Creative Cloud. Meer informatie

26,43 € per maand

Alle apps

67,57 € per maand

Krijg Photoshop op desktop en iPad, plus de volledige verzameling creatieve apps.  Meer informatie


Alle apps

Krijg Photoshop op desktop en iPad, plus de volledige verzameling creatieve apps.  Meer informatie

67,57 € per maand

Studenten en docenten

19,66 € per maand

Bespaar meer dan 65% op de volledige verzameling Creative Cloud-apps. Meer informatie


Studenten en docenten

Bespaar meer dan 65% op de volledige verzameling Creative Cloud-apps. Meer informatie

19,66 € per maand

Koop telefonisch via: 0800 80 982