Handleiding voor 3D-bestandstypen.
De ontwikkelingen op het gebied van 3D in de afgelopen decennia zijn het resultaat van omvangrijke, gezamenlijke inspanningen. Daarom is er geen standaardbestandsindeling die voor alle doeleinden geschikt is. Nu de 3D-branche in diverse sectoren en op verschillende vlakken voet aan de grond heeft gekregen, zijn er veel indelingen ontstaan die vaak een specifieke toepassing hebben. Hier vind je alles wat je moet weten over bestandstypen en hoe je ze moet gebruiken.
3D-bestandstypen
Nu steeds meer bedrijven zich met 3D bezighouden en de technologie steeds verder wordt uitgebreid met nieuwe ontwikkelingen, zoals VR (Virtual Reality), AR (Augmented Reality), game-ontwerp, visuele effecten (VFX) en de evolutie van al lang bestaande CAD-applicaties (Computer Aided Design), ligt het voor de hand dat er nieuwe bestandstypen ontstaan om met al deze nieuwe mogelijkheden om te gaan.
In het algemeen kom je twee typen indelingen tegen: polygonale geometrische gegevens en BREP (Boundary REPresentation), afhankelijk van waar de geometrische vorm oorspronkelijk is gemaakt. CAD-applicaties kunnen geometrische gegevens in beide indelingen opslaan. Om de algemenere geometrische informatie in de CAD-wereld te behouden, kom je daarnaast een aparte reeks bestandsindelingen tegen die ook reguliere polygonale gegevens bevatten die in 3D-drukwerk en game-applicaties worden gebruikt. Beide typen geometrische definities kunnen complex zijn en tot omvangrijke bestanden leiden.
Hier volgen enkele van de meest gangbare 3D-bestandstypen die je kunt tegenkomen en voorbeelden van wanneer je die kunt gebruiken.
Afbeelding van ZUH Visuals.
OBJ
OBJ-bestanden (.obj) bevatten geometrische 3D-informatie. Dit is een van de oudere en meest gangbare indelingen die je ziet tegenkomt wanneer je in modelleringssoftware een object exporteert. In deze polygonale indeling kan een schaalaanduiding zijn opgenomen (zoals cm, inch, enzovoort). De materiaaldefinitie bij deze indeling is ouderwets vergeleken met de modernere materiaal- en schaduwtechnieken. Als je een geometrische vorm rechttoe rechtaan wilt exporteren, is dit een betrouwbare standaard.
Voordelen:
- Ondersteunt eenheden (cm, meter, inch, voet).
- Ondersteunt meerdere objecten in één bestand.
- Een model dat als OBJ-bestand wordt opgeslagen, levert doorgaans een kleiner bestand op dan wanneer het in een andere indeling wordt opgeslagen.
- Compatibel met in de branche gangbare game-engines en post-DCC-tools (Digital Content Creation) in de VFX- en gamessector.
FBX
FBX-bestanden bevatten net als OBJ-bestanden gegevens over 3D-objecten, maar bevatten daarnaast ook animatiegegevens. Dit maakt dit bestandstype tot het populairste type in de film-, games- en VFX-sector, waar complexe modellen, materialen en animaties nodig zijn. Deze bestandsindeling is eigendom van Autodesk en wordt algemeen ondersteund in zowel VFX- als game-engines. Deze bestandsindeling, waarin een algemenere materiaaldefinitie wordt opgeslagen, ondersteunt een groot aantal rendering-engines.
Voordelen:
- In FBX-bestanden worden gegevens voor volledige 3D-scènes opgeslagen, zoals informatie over camera's, belichting, geometrische vormen en bones voor animaties.
- Compatibel met in de branche gangbare game-engines en post-DCC-tools (Digital Content Creation) in de VFX- en gamessector.
- Hoewel het een oudere bestandsindeling is, wordt FBX algemeen ondersteund en wordt er veel meer in opgeslagen dan alleen 3D-modelgegevens, wat het tot een populaire keuze maakt voor visueel gestuurde ontwerpen, zoals voor videogames.
gITF
GL Transmission Format (.glTF & .glb) is een polygonale bestandsindeling en dient als een open-source, royaltyvrije tegenhanger van indelingen als FBX. Deze gedeelde, open bestandsdeling voor de uitwisseling van modellen en scènes, die oorspronkelijk is ontwikkeld door de COLLADA-werkgroep, wordt nu onderhouden door de KHRONOS Group. Net als FBX ondersteunt deze bestandsindeling statische modellen, animaties en bewegende scènes. Ontwikkelaars gebruiken deze indeling vaak in native webapplicaties. Als een van de modernere bestandsindelingen ondersteunt het de nieuwste methoden voor schaduweffecten en materiaaldefinitie, terwijl het vanaf versie 2.0 ook ondersteuning biedt voor PBR-materialen (Physically Based Rendering).
Voordelen:
- Kan worden ingesloten in Word-documenten en PowerPoint-presentaties.
- Compatibel met een groeiend aantal populaire 3D-applicaties.
- GLTF- en GLB-bestanden zijn geoptimaliseerd voor het web en real-time interactiviteit: ze hebben een betrekkelijk geringe bestandsgrootte en worden snel in applicaties geladen.
usd/usdz
USD (Universal Scene Description) is een polygonale bestandsindeling die intern door Pixar is ontwikkeld en die nu open broncode is. Deze uitbreidbare bestandsindeling krijgt dankzij de open standaarden steeds meer mogelijkheden. Het USD-project wordt ondersteund door een werkgroep die bestaat uit NVIDIA, PIXAR en ADOBE, om maar een paar namen te noemen. Deze indeling vertegenwoordigt de nieuwste concepten voor 3D-modellen, materialen en interoperabiliteit tussen verschillende unieke contentcreatietools. USD-bestanden bevatten geometrische gegevens en gegevens over materiaal, scènes en animatie. In veel opzichten overtreft USD de gangbare verwachtingen van een bestandsindeling, omdat in USD-bestanden op een efficiënte manier gegevens van volledige scènes worden opgeslagen.
USDZ is een indeling die gezamenlijk door Apple en Pixar specifiek voor AR is ontwikkeld. Deze indeling wordt gebruikt voor 3D augmented reality-apps op Apple apparaten.
Voordelen:
- Er is een groeiende, actieve groep gevestigde bedrijven die in deze bestandsindeling potentieel voor (de toekomst van) 3D zien.
- Deze flexibele, krachtige en efficiënte indeling is uitbreidbaar via plug-ins en extensies, waardoor bedrijven hun aanvullingen op USD kunnen delen.
- Compatibel met PBR-materialen, de modernste en meest realistische definitie van materialen en schaduweffecten voor 3D-objecten.
Andere 3D-bestandsindelingen
De lijst met bestandsindelingen binnen de 3D-sector is lang. Hier volgen enkele meer gebruikelijke bestandstypen die je kunt tegenkomen:
- CAD-bestanden – Sommige bestanden zijn bedrijfseigen bestanden, die alleen zijn bedoeld voor gebruik in een gesloten ecosysteem, terwijl andere zijn bedoeld om de algemenere geometrische definitie op te slaan. In deze bestanden kun je 2D-, 3D- en zelfs parametrische vaste vormen aantreffen. Een volledige lijst met CAD-bestanden die in Substance 3D Stager worden ondersteund, kun je vinden in de documentatie. (Enkele voorbeelden zijn IGES, STP/STEP, IPT, IAM, SLD en JT.)
- BLEND-bestanden – Dit is de eigen bestandsindeling van Blender, een in populariteit toenemende, open-source DCC-tool die door makers wordt gebruikt.
- Substance 3D-bestanden – SBSAR is het bestandstype dat meestal door Substance 3D Designer, Sampler en Painter wordt gemaakt om materialen te creëren en schaduweffecten te definiëren voor 3D-content. Meer informatie over Substance 3D-bestanden in dit informatieve overzicht.
- AMF en STL – Dit zijn de twee meest voorkomende bestandsindelingen voor 3D-drukwerk. AMF is de modernere versie en bevat interne metadata die bij het print- en schaalproces kan worden gebruikt. STL is een oudere indeling die geen informatie over de kleur of schaal bevat.
Afbeelding van ZUH Visuals.
Hoe kies je de juiste indeling voor je 3D-project?
Welke bestandsindeling je het beste voor je project kunt kiezen, hangt van een paar factoren af. Controleer allereerst de compatibiliteit. Als je 3D-componenten tussen softwaretools moet overzetten, is het niet handig om ze te exporteren naar een bestandstype dat niet werkt.
Een andere overweging is de grootte van het geëxporteerde bestand. Dit kan met name belangrijk zijn als je werkt aan een videogame of een 3D-project waarvoor specifieke hardwarebeperkingen gelden. Bestandsindelingen zijn voor specifieke doeleinden ontwikkeld, dus als je weet hoe je software werkt en waarom bepaalde indelingen beschikbaar zijn, kun je voor elke export een betere beslissing nemen.
Veelgestelde vragen
Wat is de beste 3D-bestandsindeling?
Wat zijn de meest gangbare 3D-bestandsindelingen?
Welke 3D-bestandsindelingen kan Photoshop openen?
Photoshop kan de volgende 3D-indelingen openen: DAE (Collada), OBJ, 3DS, U3D en KMZ (Google Earth).
Als je een 3D-bestand zelf wilt openen in {{photoshop}}, kies je Bestand > Openen en selecteer je het bestand.
Als je een 3D-bestand als laag wilt toevoegen aan een geopend bestand, kies je 3D > Nieuwe laag uit 3D-bestand en selecteer je het 3D-bestand. De nieuwe laag past zich aan de afmetingen van het geopende bestand aan en plaatst het 3D-model op een transparante achtergrond.