Artykuły na temat animacji
Omówienie zoetropu: definicja, historia i pomysły.
Zoetrop to jedna z najpopularniejszych technik animacji z czasów przedfilmowych. Opracowany został w latach 30. XIX wieku i stał się popularną wiktoriańską zabawką. W użyciu jest do dziś — dostosowany i unowocześniony do wersji trójwymiarowych przez studia takie jak Pixar. Dowiedz się więcej o tym, jak działała ta prosta, ale skuteczna technika.
Co to jest zoetrop i jak działa?
Zetrop ma postać walca z pionowymi szczelinami na bokach. Wewnątrz walca znajduje się taśma z zestawem kolejnych obrazów. Gdy walec się obraca, odbiorca widzi obrazy wewnątrz. Ponieważ trzeba patrzyć przez szczeliny, obrazy nie zlewają się ze sobą. Obrazy szybko zmieniają się, co daje iluzję ruchu w ciągłej pętli.
Historia animacji zoetropowej
- W 1833 roku belgijski fizyk Joseph Plateau i austriacki wynalazca Simon Stampfer wynaleźli fenakistiskop. Ten dysk uważany jest za pierwsze szeroko rozpowszechnione urządzenie do animacji. W broszurce z lipca tego roku Stampfer odnotował, że tę technikę można zaadaptować do korzystania z walców i pasków papieru w formie pętli.
- Zwrócił na to uwagę brytyjski matematyk William Horner, który w 1834 roku utworzył pierwszy typ zoetropu. Nazwał go daedalum dla upamiętnienia greckiego mitu o Dedalu. Szczeliny do patrzenia w obracającym się bębnie Hornera znajdowały się między obrazami, w odróżnieniu od późniejszych wariantów, w których były one nad nimi.
- W 1867 roku William Lincoln opatentował nazwę zoetrop, która stanowiła połączenie greckich słów zoe (życie) i tropos (obracanie), co miało się tłumaczyć jako „koło życia”.
- Firma Milton Bradley, produkująca gry planszowe, rozpoczęła sprzedaż walców w Stanach Zjednoczonych, a firma London Stereoscopic and Photographic Company — ich wersji w Wielkiej Brytanii. Stały się one popularną zabawką w wiktoriańskich pokojach przyjęć. Dzieci uwielbiały kręcić zoetropami i wpatrywały się zachwycone w prymitywne animowane obrazki poruszających się koni i innych zwierząt.
- Niedługo później w sali koncertowej Crystal Palace w Londynie zaprezentowano gigantyczny zoetrop. Miał 50 stóp (ok. 15,2 m) obwodu i był napędzany silnikiem spalinowym.
- Wkrótce pojawiły się inne urządzenia do animacji, takie jak kineograf i praksynoskop. Podstawowe zasady działania zoetropów i podobnych wynalazków ostatecznie zaowocowały wynalezieniem filmu pod koniec lat 80. XIX wieku.
- Być może w reakcji na technologię cyfrową zoetropy miały swój renesans pod koniec XX wieku, kiedy to coraz częściej z nich korzystano i je unowocześniano. Animator Eric Dyer wynalazł własną wersję: usunął bęben, a zamiast szczelin zastosował aparat z szybką migawką. Stworzył eksperymentalne filmy z użyciem trójwymiarowych rzeźb, które nazwał „cinetropami”.
- W związku ze wzrostem zainteresowania zoetropami pojawiły się ich duże i złożone wersje, a także coraz więcej wersji trójwymiarowych. Firma Pixar Animation Studios opracowała trójwymiarowy zoetrop z postaciami z filmu Toy Story 2 (1999 r.). Zoetrop z filmu „Toy Story” był prezentowany w muzeach i galeriach na całym świecie.
- Animacje GIF w Internecie, w których też mamy do czynienia z zapętloną sekwencją obrazów, można uznać za współczesnego następcę zoetropów.
Przykłady zoetropu
- W 2012 roku studio animacji Sehsucht z Berlina utworzyło przy użyciu grafiki CGI trójwymiarową karuzelę zoetropu reprezentującą Amerykański Sen.
- W 2008 roku firma Artem Limited z Wielkiej Brytanii, specjalizująca się w efektach wizualnych, zbudowała dla firmy Sony 10-tonowy zoetrop o szerokości 10 metrów. W zoetropie o nazwie BRAVIA-drome znajdowały się 64 zdjęcia brazylijskiego futbolisty Kaká. Został on uznany za największy zoetrop na świecie i zapisany w Księdze Rekordów Guinnessa.
- W amerykańskim horrorze Dom na przeklętym wzgórzu (1999 r.) pojawia się komora zoetropu wielkości człowieka nazywana „komorą saturacyjną”.
- W muzeum Ghibli w Tokio znajduje się trójwymiarowy zoetrop z postaciami z animowanego filmu z 1988 roku pod tytułem Mój sąsiad Toroto wyprodukowanego przez japońskie studio animacji.
- Zoetrop studia Pixar z filmu „Toy Story”, inspirowany zoetropem z muzeum Ghibli, doprowadził do powstania dwóch kolejnych trójwymiarowych zoetropów. Jeden zainstalowano w Walt Disney Studios w Burbank w Kalifornii, a drugi w Disneylandzie w Paryżu.
- W horrorze Kobieta w czerni z 2012 roku aktor Daniel Radcliffe kręci zoetropem, przez który patrzy na niego tytułowa postać.
- W latach 2007–2014 kanał BBC Two używał zoetropu do tworzenia efektu samochodów latających nad miastem w swoim idencie pokazywanym przed programami telewizyjnymi i w odtwarzaczu BBC iPlayer.
- Nawiedzony zoetrop-zabawka pojawia się w horrorze o zjawiskach nadprzyrodzonych Obecność 2 (2016 r.).
- Firma odzieżowa Gap wybudowała zoetrop wielkości człowieka, aby promować swoją kampanię „Meet Me in the Gap”. Było to gigantyczne, wielokolorowe koło ze spontanicznie tańczącymi ludźmi, które, w połączeniu z obracającym się walcem i nakręcone w 360 stopniach, stworzyło immersyjne wrażenie ruchu i barw.
- Amerykańska grupa artystów-performersów Blue Man Group użyła szybko obracającej się karuzeli, aby utworzyć efekt zoetropu podczas występów w Las Vegas i na Florydzie.
- Supermarket Sainsbury’s w Wielkiej Brytanii świętował swoje 150-lecie w 2019 roku ogromnym zoetropowym tortem w reklamie TV.
- Nowojorska agencja reklamowa Johannes Leonardo stworzyła w 2021 roku reklamę dla firmy Volkswagen. W reklamie The Wheelpojawiło się osiem złożonych zoetropów, z których każdy opowiadał fragment historii ewolucji transportu. Każdy z nich przygotowano z użyciem różnych technik, w tym rzeźby, rysunku odręcznego, animacji celuloidowej, fotografii i trójwymiarowej animacji poklatkowej.
Tworzenie zoetropów
Możesz nie mieć dostępu do technologii, którymi dysponują takie giganty jak Ghibli czy Pixar, ale z pewnością możesz zrobić w domu klasyczny zoetrop.
Czego będziesz potrzebować
- Szablon zoetropu. W Internecie znajdziesz mnóstwo szablonów, które możesz wykorzystać lub którymi możesz się zainspirować. Popularny przykład to użycie obrazów z galopującymi końmi.
- Pałeczka do ryżu. Możesz użyć takiej z chińskiej restauracji z jedzeniem na wynos albo zamówić więcej z Internetu — szczególnie jeśli planujesz zrobić więcej zoetropów.
- Jedna płyta kompaktowa. Muzyki można słuchać obecnie z serwisów streamingowych, nie dotykając nawet kolekcji płyt CD. Oto sposób, jak można je wykorzystać.
- Dwie ocynkowane podkładki 1/8" x 1". Kupisz je w sklepach budowlanych albo online.
- Nożyczki
- Taśma
Robienie zoetropu
- Przygotowywanie paska. Wytnij paski z szablonu. Złóż oba paski wzdłuż kreskowanej linii. Następnie wytnij zaznaczone prostokąty z szablonu z obu pasków, aby powstały szczeliny do patrzenia. Używając pętli z taśmy, złóż arkusze ze sobą.
- Łączenie paska. Za pomocą taśmy sklej arkusze ze sobą obrazami do środka, tworząc koło. Uważaj, aby żadna taśma nie zagięła się do środka. Następnie przyklej taśmą zewnętrzną część koła do krawędzi płyty CD. Staraj się, aby koło było możliwie jak najbardziej foremne, i upewnij się, że nie ma w nim wybrzuszeń.
- Składanie zoetropu. Jedną podkładkę nasuń ciasno na zwężający się koniec pałeczki. Umieść płytę CD na podkładce, upewniając się, że pasek zoetropu jest skierowany ku górze. Następnie nasuń drugą podkładkę na zwężający się koniec pałeczki, tak aby płyta CD znalazła się między dwiema podkładkami. Niewielkim kawałkiem taśmy zamocuj górną podkładkę do pałeczki. Upewnij się, że nie przyklejasz podkładki do płyty CD.
- Korzystanie z zoetropu. Trzymaj zoetrop pod niewielkim kątem. Patrząc przez wycięte szczeliny, zakręć płytą CD. Obrazy wewnątrz powinny wyglądać jak animacja i sprawiać wrażenie ruchu. Jeśli ruszają się do tyłu, po prostu zakręć płytą CD w drugą stronę. Może zająć nieco czasu, zanim dojdziesz do tego, z jaką szybkością kręcić płytą CD, aby animacja wyglądała najlepiej.
Pomysły na zoetropy
Najlepsze pomysły na zoetropy kręcą się (dosłownie) wokół idei prostych ruchów. Oto kilka najpopularniejszych pomysłów na początek:
- Zwierzęta. Galopujące konie, kroczące słonie, latające ptaki, skaczące lwy, pływające ryby.
- Ludzie. Tancerze, sztangiści, żonglerzy, sportowcy, dzieci, postacie z kreskówek.
- Kształty. Zmniejszające się i zwiększające gwiazdy, spadające kije, powiększające się i pomniejszające koła.
Trójwymiarowy zoetrop można utworzyć za pomocą modeli i statycznych rzeźb. Jeśli masz działający gramofon, wyciory, masę papierową, talerz i światło stroboskopowe, możesz skonstruować trójwymiarowy zoetrop bez korzystania z technologii druku 3D.
Często zadawane pytania na temat zoetropu
Ile klatek ma zoetrop?
Im więcej klatek na sekundę, tym lepsze złudzenie. Najlepiej, aby liczba ta wynosiła 24 klatki na sekundę. Minimum to 12 klatek na sekundę. Zoetrop obracający się z szybkością jednego obrotu na sekundę musi mieć 12 klatek, aby nie było widać migotania. Czar zoetropów w dużej części polega jednak właśnie na tym, że migają.
Kto wynalazł zoetrop?
Ideę zoetropu zapoczątkował austriacki wynalazca Simon Stampfer. W 1833 roku współuczestniczył w wynalezieniu dysku fenakistiskopu uważanego za pierwsze szeroko rozpowszechnione urządzenie do animacji. Stampfer zasugerował, że pomysł można zastosować z walcem. Rok później brytyjski matematyk William Horner opracował daedalum. Zoetrop w ostatecznej formie został skonstruowany przez amerykańskiego wynalazcę Williama Lincolna w 1865 roku i opatentowany dwa lata później.
Jak szybko powinien się obracać zoetrop?
Typowy zoetrop obraca się z szybkością co najmniej 100 obrotów na minutę. Dla porównania jojo osiąga 5000 obr./min przy zwykłym rzucie. Względna powolność zoetropu jest kolejnym elementem ekscentrycznej atrakcyjności dla animatorów i widzów.