Richt je camera op de Melkweg.
Verken melkwegfotografie met praktische adviezen van professionele fotografen om je te helpen de grootsheid van de nachthemel vast te leggen.
Afbeelding door Whitney Whitehouse
Maak kennis met de grootste ster van de astrofotografie.
De Melkweg is het sterrenstelsel van de aarde waarin alle sterren die we in de nachthemel zien, te vinden zijn. Als we op een donkere nacht naar het centrum ervan kijken, zien we een lichte, melkachtige wolk vol sterren en stof. Deze wolk is een populair onderwerp van astrofotografie, soms ook wel nachthemelfotografie genoemd.
Voor alle astrofotografie, maar vooral voor de beste foto's van de Melkweg, moet je op het juiste moment op de juiste plaats zijn, met de juiste apparatuur en genoeg geduld om fantastische opnamen te maken.
Verzeker jezelf van succes.
Doe wat onderzoek en zorg dat je voorbereid bent voordat je eropuit trekt. Zoek een goede locatie op een perfecte nacht, en neem de uitrusting mee die je nodig hebt voor je veiligheid en om frustratie te vermijden. Vergeet niet een stevig statief, een afstandsontspanner en eventueel een intervalometer mee te nemen, zodat je het beeld niet vervaagt wanneer je de opname maakt.
Pas op voor de volle maan en lichtvervuiling.
De kenmerken van het centrum van de Melkweg zijn op het noordelijk halfrond alleen zichtbaar tussen april en oktober, en op het zuidelijk halfrond tussen februari en oktober. In die perioden van het jaar is de Melkweg het beste te zien tijdens donkere nachten op donkere plekken. Bekijk een maanfasekalender om je fotosessie te plannen op een nacht met nieuwe maan (wanneer er geen maanlicht te zien is), of om te zien hoe laat de maan nog niet op is of al onder is. “Voor degenen onder ons met banen overdag betekent dit dat we de maankalender met de werkkalender moeten vergelijken om een geschikt weekend te vinden,” zegt fotograaf Julia Ohst.
Als je lichtvervuiling wilt vermijden, moet je soms een eind reizen. “Elk soort licht, of het nu de maan is of stadslichten, of zelfs licht in kleine dorpen, zullen de Melkweg overbelichten, waardoor hij heel zwak lijkt,” zegt Ohst. Je kunt een lichtvervuilingskaart gebruiken, zoals die van de app Dark Sky Finder of de Dark Site Finder-website, om je te helpen de dichtstbijzijnde donkere plaatsen te vinden. Vergeet niet het weerbericht te controleren, zodat je zeker weet dat de lucht niet is verborgen achter een wolkendek.
Afbeeldingen door Julia Ohst
Stel de elementen op de voorgrond op de eerste plaats.
Mooie foto's van de Melkweg bevatten meestal wat aardse elementen voor context. Deze elementen bieden een kader en een perspectief; als je die niet hebt, zweeft de kijker in de ruimte. “Ik zet graag dramatische berglandschappen voor de Melkweg, of ik ga naar een meer waar ik hem weerspiegeld zie in het water,” zegt fotograaf Whitney Whitehouse. Probeer geleidende lijnen te vinden om het oog van de kijker naar de sterren te leiden. “Rotsen kunnen een lijn vormen die het oog omhoog voert naar de Melkweg. Het kan ook met bomen of met zwakverlichte gebouwen,” zegt Ohst.
Hoewel je de Melkweg overdag niet kunt zien, kun je wel het gebied verkennen, elementen voor de voorgrond kiezen, en het kader voor je opnamen plannen. Zowel Ohst als Whitehouse adviseren de app PhotoPills op je smartphone om te kunnen zien waar de Melkweg tijdens de nacht zal zijn. “Als ik voor een mooie voorgrond sta, kan ik de AR (Augmented Reality) in de app inschakelen en de Melkweg met mijn vinger slepen, waardoor hij in de tijd verschuift,” legt Ohst uit. “Dank zij de app kan ik een aantal verschillende composities in één nacht fotograferen.”
Het is bovendien veel makkelijker om de juiste plek te vinden en je apparatuur te installeren wanneer het licht is. Vooral als je op een plek bent die bij astrofotografen geliefd is, wil je niet in het donker om hen heen werken of misschien hun werk verknoeien met je hoofdlamp terwijl je je spullen installeert. “Weet waar vandaan je wilt fotograferen en in welke richting, zodat je dat allemaal niet in het donker hoeft uit te zoeken,” zegt Whitehouse.
Wees voorzichtig in het donker.
Ohst adviseert een andere app, Gaia GPS, om ‘s nachts te navigeren. “Druk gewoon op Opnemen wanneer je uit de auto stapt, en de app neemt het pad op waar je loopt. Het werkt ook als je geen signaal hebt, dus je kunt altijd terug naar je auto.” Als je op één nacht meerdere composities wilt vastleggen, kun je een wegpunt neerzetten voor elke plek, zodat je hem in het donker kunt vinden.
Afbeelding door Whitney Whitehouse
Wat je met je camera moet doen.
Het vraagt geduld en oefening om de juiste camera-instellingen te vinden voor het maken van nachtfoto's. Het LCD-scherm op je DSLR-camera kan alles extreem helder laten lijken in het donker, dus gebruik het histogram van je camera om zeker te weten dat je opname licht genoeg is.
Stel scherp op een heldere ster.
Als je wilt scherpstellen op objecten die 25.000 lichtjaar verwijderd zijn, kun je niet vertrouwen op de autofocus van je camera. “Je moet handmatig kunnen scherpstellen en je ISO, diafragma en sluitertijd op precies de gewenste instelling kunnen zetten, dus je moet alles handmatig doen,” zegt Whitehouse. Een mogelijkheid, als je camera die optie tenminste heeft, is focusvergroting gebruiken (“Live View” op een Nikon) om je focus in te stellen. “Ik zoek de helderste ster aan de hemel op, richt de focusvergroting daarop, stel hem zo scherp mogelijk in, en daardoor wordt de hele scène volmaakt scherp,” zegt Whitehouse.
“Het werkt niet altijd de eerste keer meteen goed,” zegt Ohst. “Dus als ik dat heb gedaan, zoom ik weer uit, maak een testopname en zoom weer in op de testopname om te zien of mijn sterren erop staan. Vaak is dat niet zo en moet ik het opnieuw proberen.” Ohst adviseert om je focus grondig te controleren, vooral als je van camerarichting verandert, omdat je per ongeluk de focusring kunt aanraken en je opname verknoeien. “En dat kun je thuis niet oplossen,” waarschuwt ze.
Als je pas bent begonnen met fotograferen en je je nog niet zeker voelt over het werken met de handmatige modus, kun je proberen je focus in te stellen voordat de zon ondergaat. “Een goede truc is om scherp te stellen op het object dat in het landschap het verst weg is. Als het dan donker wordt, hoef je je daar geen zorgen meer over te maken,” zegt Whitehouse.
Afbeelding door Whitney Whitehouse
Speel met de belichtingsdriehoek.
De belichtingsdriehoek is de balans van brandpuntsafstand, sluitersnelheid en ISO die foto's met een goede belichting oplevert. Voor de beste resultaten bij het fotograferen van de Melkweg gebruik je een groothoeklens (Whitehouse adviseert iets tussen de 14 mm en 20 mm). Een kortere brandpuntsafstand helpt je om een langere belichting te gebruiken zonder dat de sterren vervagen. De diafragma-instelling bepaalt de hoeveelheid licht die de camera binnenvalt, waarbij een lager f-nummer voor meer licht zorgt. “Sommige van mijn beste lenzen gaan zelfs tot een maximaal diafragma van f/1.4, wat ideaal is voor astrofotografie,” zegt Whitehouse.
De ISO tot slot verwijst naar de gevoeligheid van de lichtsensor in je digitale camera. Whitehouse begint met een ISO van ongeveer 3.200, samen met een heel klein diafragma van f/1.8 of f/2.8, en een sluitersnelheid voor een belichting van 30 seconden. “Als dat te licht is, zet ik de ISO op een lager getal en haal ik misschien een paar seconden van de belichtingstijd af,” zegt ze. Ohst zegt dat het belangrijk is dat je camera op een hoge ISO kan worden ingesteld om zoveel mogelijk sterrenlicht op te vangen.
Gebruik technologie om sterrensporen te vermijden.
Een van de grootste uitdagingen bij het fotograferen van de Melkweg is om genoeg licht op de sensor van de camera te laten vallen zonder sterrensporen te creëren (heldere lijnen die de beweging van de sterren tijdens lange belichtingen laten zien). Je kunt die vermijden door de ISO op je camera hoger in te stellen. “Ik fotografeer bij ISO 6.400, 8.000, soms zelfs 10.000, afhankelijk van hoe donker het is,” zegt Ohst. “Maar als je bij die ISO-instellingen fotografeert, krijg je veel ruis op je foto. Je kunt pixels zien en die hebben soms vreemde kleuren.” Fotografen gebruiken twee technieken voor de reductie van ruis door een lange belichting: stacking en tracking.
Afbeelding door Julia Ohst
- Stacking: voor stacking maak je dezelfde foto 10 tot 20 keer achter elkaar. Dan haal je de foto's door een programma als Starry Landscape Stacker op de Mac en Deep Sky Stacker of Sequator op de pc. De software brengt lagen in de foto's aan, boven op elkaar, met een algoritme. Ohst gebruikt meestal het Median-algoritme, dat de mediane (middelste) waarde van elke pixel vindt. “Als je dan een gekleurde pixel krijgt, wordt hij uitgemiddeld,” zegt Ohst.
- Tracking: “tracking” betekent het volgen van de beweging van de sterren. Voor tracking zet je een trackerinstrument op het statief en die lijn je uit met de poolas van de hemel, en hij beweegt met de hemel mee. Je kunt dan foto's maken met langere belichtingen, terwijl je je ISO laag houdt en geen sterrensporen krijgt. Het nadeel van tracking is dat de voorgrond vervaagt. “Veel mensen gebruiken stacking en tracking tegelijk. Ze stapelen maar twee tot vier foto's,” zegt Ohst, “maar die belichtingen kunnen wel vier minuten duren.”
“De boeiendste afbeeldingen van de Melkweg hebben een heel interessante voorgrond,” zegt Ohst. Maar dat is moeilijk voor elkaar te krijgen als je een belichting voor de nachthemel nodig hebt. “Als je alles in één opname wilt vastleggen, kun je het beste een verlichting van laag niveau gebruiken.” Ohst gebruikt een LED-venster waarin ze de helderheid en kleurtemperatuur of witbalans kan instellen. Bij de laagst mogelijke instelling is het nog steeds te licht, dus ze bedekt het met lagen witte stof.
Whitehouse maakt een snelle lichtschildering van de scène met haar hoofdlamp. “Als er bergen op de voorgrond zijn, probeer ik die meestal gewoon lichter te maken tijdens de nabewerking,” zegt ze. Ohst waarschuwt dat een lichtschildering niet zal werken bij stacking van foto's, omdat het moeilijk is het licht in verschillende opnamen te herhalen. “En,” zegt ze, “het kan echt vervelend zijn voor andere fotografen in de buurt.” (Whitehouse adviseert het gebruik van een rode hoofdlamp wanneer je camera-instellingen aanpast, zodat je andere fotografen in de buurt niet stoort.)
Experimenteer met foto's combineren.
Met Adobe Photoshop kun je je perfecte foto van de Melkweg combineren met je perfecte foto van de voorgrond tijdens het blauwe uur. Het kan veel tijd kosten om de horizon van een foto te maskeren, vooral als er bomen zijn. “Ik heb geleerd bomen te vermijden,” zegt Ohst.
Afbeeldingen door Whitney Whitehouse
Laat de Melkweg stralen tijdens de nabewerking.
Zoek de perfecte bewerkingen van je foto's met Adobe Photoshop Lightroom. “Gebruik Lightroom om de verzadiging en levendigheid meer te vergroten dan je bij andere soorten opnamen zou doen, en zorg dat je het contrast niet te groot maakt, want dan kunnen de sterren er 'knapperig' of overbewerkt uitzien,” zegt Ohst. Bekijk voor meer tips over het aanpassen van je foto's in Lightroom de tutorials over het verminderen van ruis en het bewerken van de voorgrond terwijl je de achtergrond ongemoeid laat.
Als je begint met je fotografische reis naar het middelpunt van onze melkweg, vergeet dan niet om voorzichtig te zijn in het donker, andere fotografen met respect te behandelen, en geduld met jezelf te hebben. Vergissingen zijn onvermijdelijk, maar met oefening zul je zeker fantastische foto's leren maken.
Bijdragers
Doe meer met Adobe Photoshop Lightroom.
Bewerk foto's eenvoudig met Lightroom-presets, gebruik Superresolutie, deel foto's moeiteloos vanaf elk apparaat en heb altijd toegang tot je projecten met foto-opslagbeheer in de cloud.
Mogelijk heb je ook interesse in…
Tips voor het maken van allerlei natuurfoto's.
Ontdek de mogelijkheden van natuurfotografie, van bewegende dieren tot eindeloze landschappen.
Nachtfotografie.
Weinig licht hoeft niet gelijk te staan aan slechte kwaliteit met deze tips voor geslaagde nachtfoto's.
Een prachtige landschapsfoto samenstellen.
Ontdek hoe je op een kunstzinnige manier pittoreske taferelen vastlegt met tips voor landschapsfotografie.
Ontdek de spannende wereld van storm- en bliksemfotografie.
Ontdek hoe je blikseminslagen met je camera vastlegt en hoe je tijdens het fotograferen van noodweer veilig blijft.