Video en-boy oranı nasıl seçilir ve değiştirilir?

En-boy oranlarının geçmişi.

İlk sinema filmlerinde en-boy oranı 1.33 ya da 4:3'tü. Bu, 35 mm'lik birden çok fotoğraf filmi karesinin gerçek anlamda elle birbirine dikilmesinin bir ürünüydü. Bu oran, başlangıcından dijital çağa kadar televizyonun en-boy oranı olmuştur.

1932'de film yapımcıları, video karesinin kenarına müzik parçasının eklendiği 1.37 oranını geliştirdi. Bu oran, Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi tarafından yeni resmi oran olarak ilan edildi, bu nedenle Akademi Oranı olarak tanındı.

Televizyonun yükselişiyle, sinemalarda gösterilen filmler, TV'ye uyumlu olmayan geniş izleme deneyimleri sunmak üzere geniş ekran en-boy oranlarına geçti. 2.59 (Cinerama), 2.35 (Cinemascope), 2.2 (Todd A-O), 2.76 (MGM 65) ve 2.20 (Super Panavision) oranları; Patton, Ben-Hur ve Arabistanlı Lawrence gibi epik hikayeler anlatmak için birebir olan son derece geniş görüntüler sunmuştur.

Bu film formatlarını televizyonlarda gösterebilmek için editörlerin, odak hareketi yakalayacak şekilde filmin kenarlarını (görüntünün yüzde 50'sine kadar ulaşılabiliyordu) kesip çıkarmaya dayalı "pan and scan" (yatay kaydır ve tara) işlemini uygulaması gerekiyordu. Önemli olan hareket görüntü karesinin kenarında meydana geliyorsa kurgucuların söz konusu kenara doğru kaydırma yapmaları gerekiyordu. Yönetmenler bu uygulamadan nefret ediyordu. Hatta Sydney Pollack, Danimarka Televizyonunu Akbabanın Üç Günü filminin sanatsal bütünlüğüne gölge düşürdüğü suçlamasıyla dava etmişti. Filmleri düzgün bir şekilde izleyebilmemiz için daha geniş televizyonlara ihtiyacımız olduğu açık.

HDTV en-boy oranı.

1990'larda geliştirilen yüksek çözünürlüklü televizyon, kareye yakın 1.33 ile ekstra geniş 2.59 oranları arasında orta noktayı buldu. Bu orta nokta halk arasında 16:9 olarak bilinen yüksek çözünürlüklü geniş ekran 1.78 formatıdır. Bu oran, YouTube ve Vimeo içerikleri için standart en-boy oranı olmayı sürdürüyor. (Piksel cinsinden bu oran, 4K çözünürlükte 1920:1080 ya da 3840:2160'dır.) Bu yaygın en-boy oranı arka plan görsellerini yakalayacak kadar geniş olmakla birlikte insani duygu ve yakınlığı iletecek kadar uzundur da. Yönetmenin görmenizi istediği herhangi bir hareketi kaçırmamak için TV'nizde en geniş formatlı filmleri üstte ve altta siyah çubukların bulunduğu "letterbox" formatında görüntüleyebilirsiniz.

Dikey video yükselişte.

Akıllı telefonların ve Facebook ve Instagram gibi sosyal medya mecralarının yükselişiyle, en-boy oranları dikey yöne doğru kaydı. Instagram'ın standart en-boy oranı karedir (1:1); bu oran, yakın çekim insan yüzleri için mükemmel olmakla birlikte bir dağ manzarasının veya kumsaldaki bir günbatımının görkemini yakalamayı başaramaz.

Artık çok sayıda kişi video formatındaki içerikleri telefonlarında görüntülemektedir, öyle ki dikey en-boy oranı (9:16) geniş bir kabul görmüştür. Hatta, Avustralya merkezli bir Dikey Film Festivali Bienali'nin bile var olmasına elverecek sayıda insan telefonlarıyla dikey kısa filmler çekmektedir.

Bazı film yapımcıları - özellikle de videonun her iki tarafında kalın dikey siyah çubuklar bulunan bir geniş ekranda içerik izlemek anlamına geliyorsa - bu eğilimden yakınmaktadır ancak diğerleri konuya dair pratik bir bakışa sahipler. Yönetmen ve yapımcı Taylor Kavanaugh, "dikey yönde olanaklı en iyi hikayeyi çekmeye yönelik havalı bir meydan okumanın var olduğunu" söylüyor. "İzleyicilerin tamamı bir şeyleri dikey olarak seyrediyorlarsa neden bu konunun içine girip onu elinizden gelen en iyi hale getirmeyesiniz?"

"İzleyicilerin tamamı bir şeyleri dikey olarak seyrediyorlarsa neden bu konunun içine girip onu elinizden gelen en iyi hale getirmeyesiniz?"

Kreatif direktör Toby Harriman da aynı fikirde. "İçeriklerinizin büyük çoğunluğu Instagram'da görülüyorsa o mecranın gereklerini hesaba katmanız gerekir."

Hangi en-boy oranını kullanmalısınız?

Projeniz karakter odaklı mı yoksa ortamın kendisi karakterlerden biri mi? Kavanaugh, "Çevrenin karakterlerden biri olduğu projeler dikey olarak oynatıldığında yataydaki kadar güçlü olmuyor" demektedir. "Büyük ölçüde karakter odaklı olan projeler ise dikey yönde oynatıldığında daha iyi oluyor."

Ticari bir video çekiyorsanız onu birkaç farklı formatta sunmaya hazır olun. Kavanaugh, "Yeni medya çağında, sadece tek bir boyutta bir şeyler yaratmamız çok nadir isteniyor" demektedir. "Bir müşteriyle görüşmeye oturduğumuzda ilk sorularımdan biri şu oluyor: 'Bu nerede oynayacak?' Çoğu durumda cevap 'Hepsini istiyoruz. Çeşitli formatlarda oynatılmasını istiyoruz.' oluyor."

En-boy oranı nasıl değiştirilir?

Pek çok sorunu post prodüksiyonda düzeltebilirsiniz. 4K veya daha yüksek çözünürlükte çekim yapıyorsanız söz konusu çözünürlük karenin herhangi bir bölümünü kullanmanıza olanak tanır. Premiere Pro'da yeni bir sekans oluşturduktan sonra Ayarlara tıklayıp kare boyutunu ayarlayarak herhangi bir videonun en-boy oranını değiştirebilirsiniz.

Çeşitli formatların denkleştirilmesi.
Format türünü değiştirmenin birçok yolu vardır. Çekiminiz 16:9 ancak tüm videonuzun 4:3 TV'de gösterilmesini istiyorsanız görüntünüzün üstüne ve altına siyah bantlar ekleyebilirsiniz.

Ayrıca, kaydırma ve tarama yaparak letterbox işleminden kaçınabilirsiniz. Premiere Pro'da Ayarlar'a tıklayın ve sekansınızın dikey karesini 16:9 çekiminizin dikey karesine uyacak şekilde ayarlayın. Bu işlem geniş ekran videonuzun kenarlarını kırpacaktır, yani, önem arz eden hareketi söz konusu daha küçük karenin içinde tutmak üzere sola veya sağa kaydırma yapmanız gerekebilir.

Videonuz çok fazla hareket içerdiğinde sorunlar ortaya çıkar. Kavanaugh, "Nesnelerin hareket ettiği çok dinamik bir ortamda çalışıyor ve hikayeyi anlatmak için o harekete yatay bir kare boyunca ihtiyaç duyuyorsanız ilgili bilgilerden yeteri kadarını karenin ilgili bölümünde nasıl tutacağınıza dair bir strateji geliştirin" demektedir. Kaydırma ve tarama zaman alıcı olabilir ancak söz konusu sorunu çözmenin en kolay yoludur. 

Çeşitlendirme.
Bazı film yapımcıları aynı projede çeşitli en-boy oranlarıyla çalışır. WES Anderson bunu Büyük Budapeşte Oteli'nde iyi bir sonuç doğuracak şekilde uygulamıştır. İlgili sahneler 1930'larda geçtiği için filmin büyük bir bölümü boyunca Akademi Oranını kullanmış, ardından 1960'larda gerçekleşen olaylar dizisi için 2.35 oranına geçmiş ve yine 1980'lerde geçen "günümüze ait" olaylar dizisi için 1.85 oranına geçmiştir.

Anderson gibi film yapımcıları size ilham veriyorsa en-boy oranlarını kendi işinizde deneyin. Öğeleri içe aktardığınızda Premiere Pro, mümkün olan her durumda kare en-boy oranını, piksel en-boy oranını ve kare boyutlarını koruyarak öğenin kırpılmış veya bozulmuş görünmemesini sağlar. Farklı sekanslar oluşturun ve hiçbir çekimi yanlışlıkla kırpmadığınızdan emin olmak için en-boy oranlarını manuel olarak ayarlayın.

IPhone'unuzla uzun metrajlı film yapmayı öğrenin.
Bu makalede Tangerine ve iPhone'larda çekilen diğer filmlerle ilgili bazı faydalı ipuçları bulabilirsiniz.

Uzun metrajlı filmlerden kısa tanıtım filmlerine ("sizzle reel") kadar ne çekecek olursanız olun çekimlere başlamadan önce videonuzun nasıl görüntüleneceğini düşünün. Çoğu kişinin filminizi telefonlarında izleyeceğini biliyorsanız çekim listenizi kare veya dikey bir en-boy oranını akılda tutarak düzenlemek suretiyle kurgu odasının sıkıntılarından kaçınabilirsiniz. Çalışmanızın çeşitli formatlarda oynatılmasını, hepsinde de mükemmel görünmesini istiyorsanız yapmanız gereken belki de sadece bazı sahneleri farklı çekim türleriyle iki kez çekmektir. Çoğu yaratıcı kararda olduğu gibi, kilit nokta önceden ve çetin sorular üzerine düşünmektir: İşinizin insanlar tarafından görüntüleneceği en muhtemel yola hangi en-boy oranı uygun düşer? Hangi oran hikayenize hizmet eder? Bu ikisini uzlaştırabilir misiniz?