#2c2c2c

ANIMATIEFUNCTIES

Wat is klei-animatie en hoe maak ik die?

Zeer geliefde klassiekers zoals de Wallace & Gromit-films en de Gumby-serie zijn gebaseerd op klei-animatie. Al een eeuw lang genieten generaties kinderen van deze betoverende stop-motiontechniek met kleifiguren. Maar wat is klei-animatie en hoe kun je hiermee aan de slag gaan en je eigen korte films maken? Leer meer over deze animatiestijl in onze handleiding van experts.

Animatie verkennen

Wooden dummy with hat and moustache holding plasticine clapboard.

Wat is klei-animatie ofwel claymation?

Klei-animatie is een animatietechniek die gebruik maakt van beweegbare kleifiguren in stop-motionopnamen. Deze filmstijl zie je vaak in kinder- en tekenfilms. Het is een minutieus proces en de opname van een lange film kan maanden – zelfs jaren – duren.

De film wordt frame voor frame opgenomen, waarbij de posen van kleifiguren tussen shots worden aangepast om beweging na te bootsen. Alle steeds iets andere frames samen creëren een gevoel van beweging en vertellen het verhaal.

Dit soort animatie is niet de enige techniek die in tekenfilms wordt gebruikt. Andere technieken zijn:

  • Object-motion – bij deze vorm van animatie gebruik je vergelijkbare stop-motiontechnieken als bij klei-animatie, maar beweeg je statische objecten rondom een frame zonder ze een andere vorm te geven (zoals bij klei).
  • Verpixeling – bij verpixeling worden echte acteurs gebruikt. De acteurs poseren in elke opname. De film wordt frame voor frame opgenomen en met alle verschillende poses ontstaat een gevoel van beweging.
  • Cutout-motion – maakt gebruikt van 2D-materiaal of uitgeknipte figuren als personages. Deze papieren figuren kun je neerzetten en frame voor frame bewegen tegen een lege of gekleurde achtergrond.
  • Poppenanimatie – gebruikt poppen als personages. Net als bij alle stop-motiontechnieken verander je na elke opname de pose van de poppen en neem je de animatie frame voor frame op.
  • Silhouetanimatie – is vergelijkbaar met poppenanimatie. Je belicht uitgeknipte figuren van achteren tegen een achtergrond en gebruikt de silhouetten die hierdoor ontstaan als personages.
Man with apron cutting clay at workbench.

Soorten klei-animatie.

Klei-animators werken in allerlei stijlen, elk met eigen voordelen en productiemethoden.

Vrije vorm

Voor deze methode heeft de animator alle vrijheid om personages tussen bewegingen te veranderen. Zonder vaste structuur zijn bewegingen creatiever en willekeuriger. Dit werkt voor animaties waarin personages transformeren in verschillende vormen of structuren.

Kleischilderen

Bij kleischilderen wordt de klei gekneed rondom een bestaand schilderij, bijvoorbeeld een portret, om het gevoel te creëren dat het schilderij tot leven komt.

Kleismelten

Je laat kleifiguren smelten bij een warmtebron. Dit smeltproces leg je vast met een time-lapsecamera. Zo creëer je het gevoel dat het personage oplost.

Strata-cutanimatie

Bij deze vorm van animatie wordt een blok klei heel geleidelijk bewerkt, frame voor frame, tot het de specifieke vorm heeft die nodig is voor het verhaal. Het is een vrij traag proces dat tegenwoordig zelden of nooit meer wordt gebruikt in de animatiesector.

Hieronder vind je meer informatie over de verschillende animatietechnieken met kleifiguren.

Geschiedenis van de klei-animatie.

De geschiedenis van klei-animatie voert terug tot eind 19de eeuw en de ontdekking van plasticine. Plasticine is eenvoudig te kneden en droogt langzaam. Daarom werd het gebruikt in enkele vroege animatiefilms uit het begin van de 20ste eeuw. Aanvankelijk hadden andere animatietechnieken de voorkeur, waardoor klei-animatie beperkt was tot korte sequenties binnen langere films. De eerste volledige klei-animatiefilm was Long Live the Bull uit 1926.

Moderne klei-animatietechnieken stammen uit de jaren '70, waarbij animator Will Vinton het voortouw nam. Het Academy Award-winnende productiebedrijf Aardman Animations werd in 1975 opgericht. Deze animators uit het VK werkten bijna volledig met klei en maakten hitseries als Wallace & Gromit en de film Chicken Run (2000).

https://main--cc--adobecom.hlx.page/cc-shared/fragments/seo-articles/animation-software-blade/centered-text

Voorbeelden van klei-animatie.

Klei-animatie is een zeer populaire animatietechniek die je vooral ziet in kinder- en tekenfilms.

Hands moulding a small piece of clay.

The Gumby Show(1955).

Gumby, cultureel icoon en een van de eerste kleifiguren, is een menselijke kleifiguur die de afgelopen 70 jaar in allerlei films, series en reclames heeft geschitterd. The Gumby Show, gelanceerd in 1955, was het eerste uitstapje voor Gumby en zijn vrienden. De serie is opgenomen in een kinetische stijl, waarbij camerabewegingen een belangrijke rol spelen bij het animeren van de personages.

California Raisins(1986).

De bekroonde advertenties voor California Raisins werden gemaakt door klei-animatiepionier Will Vinton. Het was de iconische stijl van deze animator die aan de wieg stond van de moderne klei-animatiebeweging. De zingende en dansende rozijnen schitterden bijna tien jaar lang in tv-reclames voor het bedrijf Sun-Maid én op vier studioalbums.

Chicken Run (2000).

Chicken Run, de eerste lange film van Aardman Animations uit 2000, was een groot succes en verstevigde de positie van het Britse bedrijf als marktleider in de klei-animatiesector. Deze film over een groep kippen die een legbatterij probeert te ontvluchten, is de grootste stop-motionkaskraker ooit, met een nettowinst van 224 miljoen USD.

Wallace & Gromit in The Curse of the Were-rabbit (De vloek van het weerkonijn, 2005).

Hoewel Chicken Run een groot succes was, wordt Aardman Animations vooral geassocieerd met de Wallace & Gromit-serie. De uitvinder en zijn antropomorfische hond waren voor het eerst te zien in de succesvolle speelfilm Wallace & Gromit in The Curse of the Were-rabbit, waarin de twee de opdracht hebben hun stad te verdedigen tegen een mysterieus beest met een voorliefde voor groenten.

Hoe maak je klei-animatie?

Met de juiste voorbereiding kun je heel snel aan de slag met klei-animatie. De opname van een animatiefilm is een omslachtig proces, dus doe je er goed aan alles vooraf tot in detail te plannen.


1. Maak je personages.

Als eerste moet je je personages creëren. Kies een sterke, goed kneedbare klei, bij voorkeur een die niet te snel droogt, zodat je de klei makkelijk tussen frames kunt vervormen.

Het is goed om meerdere identieke exemplaren van je figuren te hebben. Dan heb je altijd een vervanging achter de hand als één ervan beschadigd raakt bij de opnamen.

Two colourful clay animals holding a heart between them.


2. Stel een storyboard of opnamelijst samen.

Het filmen van een korte stop-motionfilm kan uren duren. De meest efficiënte productiemethode is er een waarbij je vooraf heel veel plant. Maak een storyboard of opnamelijst van de scènes die je wilt filmen. Zo weet je wat er in het verhaal gaat gebeuren en hoe je wilt dat je personages bewegen om het verhaal te vertellen.


3. Zorg voor de juiste spullen.

Natuurlijk heb je een camera en een statief nodig om je film op te nemen. Maar denk ook aan de volgende zaken:

  • Extra klei voor reparaties en nieuwe modellen.
  • Achtergronden voor scènes.
  • Lampen om je personages te belichten en diepte en schaduw te creëren.
  • Vormingsgereedschap. Dit is voor subtiele bewegingen die je met je vingers niet echt voor elkaar krijgt.
  • Een tafel of plank voor de scène.

4. Stel de scène op.

Maak je achtergrond en decor. Denk na over de setting van je verhaal. Als je verhaal zich op zee afspeelt, zijn opnamen met als achtergrond een slaapkamermuur wellicht niet geschikt. Je kunt eventueel ook het decor van klei maken.


5. Start de opnamen.

Stel de camera en lampen op en speel met de beginposities van je figuren totdat je tevreden bent over de framing en belichting.

Zorg dat je camera-instellingen, zoals ISO en diafragma, zijn vergrendeld. Automatische aanpassingen van de camera, bijvoorbeeld bij veranderend licht, kunnen leiden tot frames met een andere 'look and feel'.

Tot slot heb je bij klei-animatie een tragere framesnelheid nodig dan bij traditionele films. Bepaal hoe vloeiend je wilt dat je beelden eruit zien en kies op basis daarvan je framesnelheid: 12 tot 24 frames per seconde (fps).

Druk pas op de opnameknop als alles naar wens is.


6. Neem frame voor frame op.

Bij stop-motion film je frame voor frame, zodat je de poses van je personages steeds kunt aanpassen. Het is alsof je een serie foto's maakt die je later combineert.

Zorg ervoor dat je aanpassingen minimaal zijn. Veel kleine bewegingen die in de postproductie achter elkaar worden gezet, geven een veel vloeiender effect dan een paar grotere, schokkendere bewegingen.

Woman looking at camera hung around her neck.


7. Oefening baart kunst.

Je zult bij je eerste poging waarschijnlijk niet iets maken dat Oscar-waardig is. Met klei-animatie is het echt zo dat oefening kunst baart. Na een paar pogingen ontwikkel je een gevoel voor de manier waarop je personages animeert en de mate waarin je elke keer hun pose moet veranderen voor een naadloze overgang.


8. Postproductie.

Postproductie is de fase waarin je de film tot een geheel maakt. Met videobewerkingssoftware kun je afzonderlijke frames monteren tot één continue tijdlijn. Denk ook aan:

  • Belichting aanpassen
  • Muziek toevoegen
  • Dialoog en geluidseffecten toevoegen
  • Kleurgradatie en -correctie van je frames toepassen
  • Credits toevoegen

Klei-animatietips.

  • Vergeet niet de onderkaak en oren van je personages te animeren en bewegen als ze praten.
  • Klei kan smelten onder felle lichten en als je de klei vaak in vorm brengt. Ondersteun je personages door de klei rondom een binnenskelet van tandenstokers te vormen.
  • Plan vooruit. Maak vóór de opname een storyboard of opnamelijst, zodat je weet wat je te wachten staat.
  • Oefening baart kunst. Het opnemen van een lange klei-animatiefilm kan maanden duren. Begin klein, zodat je basis goed is.

https://main--cc--adobecom.hlx.page/cc-shared/fragments/seo-articles/animation-software-blade/centered-text1

Veelgestelde vragen over klei-animatie.


Wie heeft klei-animatie bedacht?

Will Vinton, de maker van California Raisins, de beroemde tv-serie uit de jaren '80, was de pionier van de moderne stop-motion- en klei-animatietechnieken. Voor zijn klei-animatiefilm Closed Mondays won Vinton in 1975 de Academy Award voor de beste korte animatiefilm. Klei-animatietechnieken gaan echter terug tot het begin van de 20ste eeuw, met de eerste volledig geanimeerde film die rond 1926 is uitgebracht.


Welke klei kun je het beste gebruiken voor animatie?

Voor animatiedoeleinden wordt meestal Plastilina van Van Aken Company gebruikt. Deze klei heeft een basis van was in plaats van olie en is daardoor makkelijk kneedbaar.

Collection of different coloured pieces of plasticine clay.


Kan ik speelklei gebruiken voor animatie?

Je kunt speelklei gebruiken voor klei-animatieprojecten met je kinderen. Het droogt echter snel, dus je hebt niet veel tijd voor klei-aanpassingen tussen de scènes.


Ontdek meer over animatie.

https://main--cc--adobecom.hlx.page/cc-shared/fragments/seo-articles/get-started-notification-blade