Ontdek de vijf beste tips voor macrolensfotografie.
Verdiep je in de wereld van macrofotografie met tips voor het levensgroot maken van kleine objecten.
Fotografie is altijd een kwestie van perspectief. Wie is je onderwerp en waar zet je het op de foto? Hoe is het licht en welk effect kan dat op de opname hebben? Fotografeer je van boven of van beneden? Beweegt het onderwerp of beweeg jij op zoek naar de juiste hoek in een stilstaand landschap? En dan zijn er ook nog vragen over je apparatuur. Fotografeer je met een vaste lens of op afstand met een telescooplens? Of gaat het om een live evenement waarvoor je een aantal lenzen moet gebruiken?
"Het is een vreemde wereld waarin je belandt als je op macroniveau gaat fotograferen."
Stel jezelf deze vragen en denk goed na over de logistieke kanten. Het is nodig om deze vaardigheden als beginnend fotograaf te ontwikkelen. Maar deze noodzaak wordt nog vergroot, letterlijk, als je het perspectief verandert en op het hele kleine niveau van macrofotografie gaat werken – insecten en andere kleine objecten fotograferen die zich in een hele andere wereld bevinden dan die waarin jij meestal fotografeert. Fotograaf en docent Ben Long: "Het is een vreemde wereld waarin je belandt als je op macroniveau gaat fotograferen".
Bereid je voor op een reis naar het onbekende.
Wat is macrofotografie?
Bij macrofotografie gaat het erom dat je een voorwerp veel groter dan in het echte leven presenteert — een extreme close-up van iets kleins.
Een beeldvullend insect in een foto van 10 bij 15 cm en een opname van 10 cm van een cornflake zijn veel groter dan levensgroot: beide zijn voorbeelden van macrofotografie. (En dit principe is ook van toepassing op foto's die je door een microscoop maakt. Maar dan hebben we het niet over macrofotografie maar over fotomicrografie of foto's van microscopisch kleine voorwerpen.)
In macrofotografie verdwijnt de wereld die je kent en kom je terecht in een nieuwe wereld.
"Een geweldige plek om te beginnen is je koelkast", suggereert Long. "Bessen zijn fascinerend als je ze van heel dichtbij bekijkt. Ze hebben een hele coole textuur, met haar. Ik heb een belachelijk vergrote foto van een cornflake gemaakt en het zag eruit als een heel smerig stuk vlees of het oppervlak van Mars."
Net als bij alle vormen van fotografie moet je gewoon op verkenning gaan. Zo ontdek je waarnaar je op zoek bent in je foto's. Hoe meer je je verdiept in deze nieuwe, mysterieuze wereld, hoe meer je weet wat je wilt vastleggen.
Wat maakt iets tot een goede macrofoto?
"Wat iets tot een fantastische macrofoto maakt is hetzelfde als wat elke fantastische foto fantastisch maakt", legt Long uit. "Het is altijd de taak van fotografen ervoor te zorgen dat ze een goede compositie vinden en alle expressieve mechanismen gebruiken die ze hebben, zoals scherptediepte, mogelijkheden om beweging te stoppen en controle over licht en schaduw, zodat de kijker direct weet wat het onderwerp van de afbeelding is."
"Ik denk dat visualisering wel het moeilijkste van macrofotografie is: leren herkennen wat een goed onderwerp voor een macrofoto zou kunnen zijn."
Maar het kan een echte uitdaging zijn om de juiste onderwerpen en hoeken te vinden als je je perspectief zo veel moet aanpassen.
Long: "Ik denk dat visualisering wel het moeilijkste van macrofotografie is: leren herkennen wat een goed onderwerp voor een macrofoto zou kunnen zijn. Omdat alles er compleet anders uitziet dan in de echte wereld wanneer je gaat werken op macroafstand. Misschien heb je wel een fantastisch macro-onderwerp voor je neus zonder het in de gaten te hebben."
Naarmate je meer oog krijgt voor macro-onderwerpen ("Je moet gewoon heel veel macrofoto's maken voordat je aanvoelt wat een goed onderwerp is en wat de juiste hoek zou kunnen zijn", aldus Long), zie je ook welke moeilijkheden er bij deze specialistische vaardigheid om de hoek komen kijken.
Tips voor macrofotografie.
Maar allereerst moet je een macrolens hebben, anders heb je niets aan advies over macrofotografie. De meeste lenzen werken met een factor van 1:2,8 of meer. Bij macrolenzen is die factor 1:1. Scherpstelling kan alleen binnen het macrobereik van ongeveer 40 cm of minder — cruciaal voor de superscherpe focus die nodig is om het miniscule meer dan levensgroot te maken.
Na de aanschaf van de lens zijn er een aantal zaken waarover je moet nadenken als je op macroniveau gaat fotograferen.
Opmerking: Als je eerst wilt experimenteren voordat je investeert in een speciale macrolens met een op macrofotografie afgestemde brandpuntsafstand, kun je voor een fractie van de kosten een omkeerring kopen. Hiermee kun je een normale lens achterstevoren op je camera bevestigen om een macro-effect te creëren.
1. Houd constant de details in de gaten.
Naarmate je dichter bij een object komt, zie je in macrofotografie steeds duidelijker de fijne details en kleine onvolkomenheden die je niet vanaf een afstand ziet. Bij maximale vergroting kijk je misschien naar haren die even groot lijken als schuimrubberen zwembuizen.
Long legt uit: "Je moet alles als een gek schoonmaken. En als het om iets kwetsbaars gaat, kun je dit niet even doen met perslucht. Je moet met een pincet en een klein borsteltje proberen alles schoon te vegen."
2. Plan wat je wilt vastleggen.
"Macrofotografie is afhankelijk van de fotograaf en wat deze vergroot in beeld wil brengen voor zijn publiek", aldus fotograaf Stephen Klise.
Als je met kleine onderwerpen werkt, betekent dit dat je scherptediepte minder wordt. Daarmee wordt het erg belangrijk van te voren te plannen wat voor macrofoto's je wilt maken. "Bij macrofotografie heb je zo'n klein scherpstelvlak dat kleine aanpassingen rampzalig kunnen zijn", aldus Klise. "Het vergt heel veel tijd en heel veel zorgvuldige planning."
Bij macrofotografie is de kans op fouten groter, wat betekent dat je voorbereiding grondiger moet zijn. Vooraf visualiseren is cruciaal. Focusstacking is een proces dat nuttig kan zijn als je met de geringe scherptediepte werkt die nodig is in macrofotografie. Hiermee kun je in Adobe Photoshop of Lightroom meerdere in-focusgebieden van een serie macrofoto's samenvoegen in één opname. Maar ook bij focusstacking draait het om voorbereiding en visualisering.
"Wanneer je werkt met macrofotografie, heb je zo'n klein scherpstelvlak dat kleine aanpassingen rampzalig kunnen zijn."
"Als ik een macro-opname maak, denk ik voortdurend: 'Waar is mijn onderwerp?' Ik denk 'Hoe ga ik deze afbeelding presenteren?'" Aldus Carli Davidson, bestsellerauteur en fotograaf.
3. Licht je onderwerp toe.
Net zoals details worden vergroot in een macrofoto, worden ook de effecten van licht en schaduw vergroot. Dit zijn zaken die je bij sommige macroshoots kunt regelen en dat werkt zeer in je voordeel.
"Ik had meestal een klein batterijhandlampje, eigenlijk een soort zaklamp, bij me", legt trouwfotograaf Khara Plicanic uit over haar gewoonte om via macrofotografie artistieke opnamen te maken van de trouwringen van pasgetrouwde stellen. "Soms vind ik het mooi om dat in mijn foto's van ringen te gebruiken, gewoon om wat dimensie en drama toe te voegen."
4. Denk goed na over je opname.
Besteed niet alleen aandacht aan belichting en fotoverpestende stofdeeltjes, maar ook aan je achtergrond. Als je zo gefocust bent op dat kleine voorwerp, vergeet je heel gemakkelijk je achtergrond te controleren.
"Ik heb ooit eens een klein tafereel gemaakt met speelgoeddinosauriërs en dat soort dingen", vertelt Jeff Carlson over een van zijn opnamen. "Ik stond op het punt de foto naar mijn editor te sturen, toen mijn vrouw ernaar keek en zei: 'Dat ga jij niet versturen. Er staan vuile borden op de achtergrond.'"
Carlson: "Dat is een van die lastige dingen die mensen over het hoofd zien en moeten leren. Ik zou graag zeggen – en ik maak al jaren foto's – dat me dit nooit overkomt, maar nee, zeker weten dat het mij ook gebeurt."
5. Let op beweging.
Beweging kan altijd voor vervaging zorgen op een foto en ook bij dit aspect van macrofotografie neemt het probleem toe bij kleine voorwerpen en taferelen. Voor een stabiele camera is een goede opstelling essentieel.
"Als je sterk vergroot, is camerabeweging van zeer grote invloed", aldus Long. "Met name bij een lagere sluitersnelheid. Je moet een sluitersnelheid van één of twee seconden gebruiken, omdat macrofoto's zo donker zijn. Het kan zijn dat je de kamer moet verlaten en een afstandsbediening moet gebruiken om dat voor elkaar te krijgen. Ik woon op de bovenste verdieping van een oud huis en als ik rondloop krijg ik te veel camerabeweging."
Bewustzijn is wellicht de tip waarin alles samenkomt. Macrofotografie vindt op een andere schaal plaats, maar dezelfde praktijken zijn van toepassing: zorg ervoor dat je onderwerp in focus is, dat je contrast goed is en dat duidelijk is waar je wilt dat het publiek naar kijkt. In macrofotografie hoef je niet noodzakelijkerwijs op meer zaken te letten, maar met zo'n ander perspectief is het wel nodig dat je jezelf traint wáár je op moet letten.
Zoals altijd leer je al doende, dus kruip in het hoofd van de Ant-Man uit de film en begin klein te denken — en te fotograferen.
Bijdragers
Doe meer met Adobe Photoshop Lightroom.
Bewerk foto's eenvoudig met Lightroom-presets, gebruik Superresolutie, deel foto's moeiteloos vanaf elk apparaat en heb altijd toegang tot je projecten met foto-opslagbeheer in de cloud.
Mogelijk heb je ook interesse in…
Wat is ISO?
Ontdek de rol die deze zuil van de belichtingsdriehoek binnen de fotografie speelt.
Tips voor culinaire fotografie.
Ontdek de wereld van culinaire fotografie met adviezen van professionals uit de branche.
De kunst van stillevenfotografie
Maak mooiere composities door je de kunst van stillevenfotografie eigen te maken.
Een prachtige landschapsfoto samenstellen.
Ontdek hoe je op een kunstzinnige manier pittoreske taferelen vastlegt met tips voor landschapsfotografie.