Wstęp do fotografii dokumentalnej

Tutaj znajdziesz wskazówki dotyczące wykonywania zdjęć historycznych wydarzeń i codziennego życia. Dowiedz się, jak zachować równowagę między sztuką a fotoreportażem.

Deskorolkarze przechodzący przez ulicę

Robienie zdjęć przedstawiających prawdziwe życie

Fotografia dokumentalna obejmuje wszystkie zdjęcia próbujące wiernie przedstawić świat. Zdjęcia te (od wojennych panoram po zbliżenia ludzi na ulicy) mogą informować odbiorców o ukrytych zakamarkach współczesnego życia, a nawet stać się częścią danych historycznych. Bez względu na rodzaj zdjęć, które chcesz wykonywać, oraz prowadzącą do nich motywację, skorzystaj z informacji o pionierach, którzy po raz pierwszy użyli swoich aparatów do informowania, edukowania i poprawy społeczeństwa.

 

Pierwsi twórcy fotografii dokumentalnych

Już w pierwszej połowie XIX wieku, gdy aparat był nową i nieporęczną technologią, fotografowie dokumentowali wydarzenia takie jak Wojna krymska czy Wojna secesyjna w Stanach Zjednoczonych. Wyruszali także na wyprawy eksploracyjne, by zrobić zdjęcia odległym miejscom. Wynaleźli w ten sposób fotografię krajobrazu.

Czarno-białe zdjęcie malowniczej leśnej doliny

Pod koniec wieku niektórzy fotografowie skierowali swoje aparaty na zwykłych ludzi. W Nowym Jorku dziennikarz prasowy Jacob Riis pisał o losie biednych ludzi. Gdy dowiedział się o lampie błyskowej, użył jej do przedstawienia ciemnych, zapuszczonych zakamarków, w których żyli imigranci i dzieci w mieście. Zostały one później zebrane w książce z fotografią uliczną pod tytułem How the Other Half Lives. Dzięki jego zdjęciom powstało nowe prawo dotyczące pracy dzieci i lepszych szkół. Udowodniły one, że fotografia dokumentalna przedstawiająca życie ludzi może przełożyć się na zmianę w społeczeństwie. Kilka dekad później socjolog Lewis Hine użył swojego aparatu, by ujawnić okrucieństwa pracy dzieci w Appalachach.

 

Rozwój dziedziny dzięki twórcom dokumentów z XX wieku

W latach 30. XX wieku amerykańscy fotografowie Dorothea Lange i Walker Evans zostali zatrudnieni przez agencję Farm Security Administration w celu udokumentowania trudów migrantów i dzierżawców podczas Wielkiego kryzysu. Zdjęcia Lange, na przykład słynna fotografia Migrant Mother, podniosły świadomość w społeczeństwie i przekonały rząd federalny do udzielenia pomocy.

 

W tej samej burzliwej dekadzie francuski fotograf Henri Cartier-Bresson robił zdjęcia w całej Europie, mając obsesję na punkcie idei, że fotograf może „naprawić wieczność w jedną chwilę”. Po II wojnie światowej wraz z Robertem Capą i innymi fotografami założył agencję fotograficzną Magnum Photos, której główną misją była służba ludzkości polegająca na robieniu zdjęć na całym świecie.

 

W latach 60. XX wieku fotograf Diane Arbus użyła fotografii dokumentalnej do wspierania reprezentacji marginalizowanych grup. Jej tematy obejmowały tancerzy egzotycznych, nudystów, artystów karnawałowych, starsze osoby, dzieci, matki oraz członków społeczności LGBTQ+. Dekadę później Nan Goldin zyskała sławę ze względu na jej fotografie przedstawiające drag queen w Bostonie oraz scenę post-punk w Nowym Jorku.

 

Przez prawie dwa wieki fotografia dokumentalna była sposobem artystów na ukazywanie niesprawiedliwości i wzbudzanie troski wśród wszystkich ludzi.

Młody chłopak trzymający torbę w stajni
Kobieta patrząca na menu przez okno

Gdzie zacząć

Kieruj się ciekawością. „Jeśli masz pytania na jakiś temat, inne osoby prawdopodobnie też je mają. Podążaj za pytaniami, a być może skierują Cię one w interesującą stronę” — mówi fotograf dokumentalny i edytor zdjęć Alexander Cohn. Oczywiście robienie zdjęć obcym ludziom może być przerażające. Oto kilka wskazówek, jak do tego podejść:

 

Opanuj narzędzia.

Musisz wiedzieć, w jaki sposób działa aparat. Poznaj cel i skutek każdego ustawienia. Ćwicz robienie różnych zdjęć we wszystkich warunkach. Cohn zaleca ręczne konfigurowanie ustawień aparatu: „Aparat nie może za Ciebie wykonywać całej pracy. Musisz znać jego tajniki, aby móc dopasować ustawienia, gdy uznasz to za konieczne”.

 

Dowiedz się, jak wygląda dobre zdjęcie. Przykładaj uwagę do kompozycji, oświetlenia i cienia. Skup się na historii, którą można opowiedzieć przy użyciu pojedynczego zdjęcia. Przekonaj się, w jaki sposób kilka świetnych zdjęć może rozszerzyć opowiadaną historię. „Uzyskanie kilku dobrych zdjęć wymaga czasu. Pozwala jednak ułożyć z nich pełną historię” — mówi Cohn.

 

W programie Adobe Photoshop możesz dokonać zmian, korygując fotografie. Jeśli robisz fotoreportaż, nie przekształcasz zdjęcia, ale jak wyjaśnił Cohn „używasz narzędzi, na przykład programu Photoshop, by pokazać swoje spostrzeżenia. Próbujesz umieścić zaobserwowany świat w małej ramce”.

Ludzie trzymający panel słoneczny w afrykańskiej wiosce

Odrób zadania domowe.

Poszukaj informacji na interesujący Cię temat. „Fotografia dokumentalna naprawdę łączy się z poszukiwaniem informacji i rozmowami” — mówi fotograf Andres Gonzalez. Według niego możliwe jest też podejście skupiające się mniej na informacjach, a bardziej na emocjach. Pisząc American Origami, książkę o strzelaninach w szkołach, Gonzalez spędził sześć lat w różnych archiwach, badając ich historie w ramach szerszego kontekstu przemocy z użyciem broni.

 

Pisz dużo. Cohn Mówi: „Potrzebujesz też mieć scenopis. Musisz pomyśleć o ujęciach oraz opisać zdjęcia — chwile, które chcesz pokazać. Czy potrafisz opisać je własnymi słowami? Tylko wtedy będziesz w stanie wyjaśnić je innym osobom. Mając tę wiedzę, możesz spróbować zrobić zdjęcia”.

 

Uzbrój się w cierpliwość.

Zarabianie na życie fotografowaniem jest trudne. Wymaga czasu i wytrwałości. Cohn opowiada: „Nie bój się wykonywać innych zajęć, aby pokryć wydatki związane z fotografią. Rób to, co musisz, i nie wstydź się tego”.

 

Cierpliwość musi też obejmować proces samego fotografowania. Zanim zrobisz komuś zdjęcia, spróbuj poznać tę osobę. Wysłuchaj historii ludzi. Gonzalez przekonuje: „Czasem zbytnia ekscytacja robieniem zdjęć powoduje, że nie przedstawiasz się innym osobom, ponieważ czujesz, że musisz zrobić zdjęcie. Ale naprawdę ważne jest pozwolenie innym na podejście do Ciebie, a także bycie otwartym”.

 

Rozwijaj empatię i buduj zaufanie.

Bez względu na wizję musisz słuchać uważnie historii fotografowanych przez Ciebie ludzi. Gonzalez mówi: „Pamiętaj o tym kim są, jak wygląda ich życie i dlaczego robisz zdjęcia. Nie zawsze dobrym wyborem jest upublicznienie zrobionych zdjęć. Podczas pracy należy pielęgnować własny kod etyczny”.

Zamyślona osoba w ciemnym pomieszczeniu patrząca przez okno

Wskazówki dotyczące pracy w nieznanych środowiskach

Od jej początków fotografia dokumentalna poszerzała perspektywę ludzi i pozwalała odkrywać innych ludzi oraz odmienne kultury. Fotografowie dokumentalni nadal to robią. Nadal też napotykają bariery kulturowe.

 

Gonzalez sugeruje kilka strategii ich pokonywania. Jedną z nich jest praca z lokalnymi tłumaczami lub pomocnikami. Jeśli jesteś na nieznanym terytorium, możesz udać się do wydziału fotografii lokalnego uniwersytetu i spróbować zatrudnić studentów. Według Gonzaleza pozwoliło to jemu i jego żonie, także fotograf, na dotknięcie społeczności. „Jest to także współpraca, ponieważ działasz wspólnie z osobą ze społeczności. Potrzebujesz współpracowników — osób pomagających nawiązywać kontakty i zrozumieć miejsca, którym chcesz zrobić zdjęcia”.

 

Poszukując historii, zainspiruj się dorobkiem wcześniejszych fotografów dokumentalnych. Staraj się kierować ciekawością, działać z cierpliwością i życzliwością, a także używać umiejętności fotografowania, aby pokazać nam coś nowego o nas samych. Pamiętaj, że robienie zdjęć może zmienić świat.

Inne przydatne informacje

Motocykl jadący nocą po brukowanej drodze

Budowanie narracji za pomocą fotografii ulicznej

Opanuj tę formę szczerej opowieści i rozpocznij fotografowanie codziennego życia.

Kwiat róży z ciałem kobiety

Omówienie sztuki fotografii surrealistycznej

Poznaj świat fotografii surrealistycznej i dowiedz się, jak zrobić własny obraz marzeń.

Zachwycająca fotografia przyrodnicza — dzikie antylopy gnu w pędzie nad rzeką

Wskazówki dotyczące robienia wszelkiego rodzaju fotografii przyrodniczych

Przekonaj się, jakie fotografie przyrodnicze możesz robić. Fotografuj na przykład zwierzęta w ruchu lub odległe krajobrazy.

Użycie zasady podziału kadru do fotografowania kobiety spacerującej z różowym parasolem

Stosowanie i łamanie zasady trójpodziału

Rozwijaj swoje umiejętności kompozycji zdjęć, aby rejestrować coraz ciekawsze obrazy. 

Pobierz usługę Photoshop Lightroom

Edytuj, porządkuj, przechowuj i udostępniaj zdjęcia z dowolnego miejsca.

Przez 7 dni za darmo, a następnie 12,29 €/mies.