เริ่มต้นถ่ายภาพ Double และ Multiple Exposure

ประวัติความเป็นมาโดยย่อของภาพ Double Exposure

คุณสามารถสร้างสรรค์ภาพ Double Exposure ได้ง่ายๆ ในปัจจุบันด้วยซอฟต์แวร์แก้ไขภาพถ่ายแบบดิจิทัล แต่ในอดีตต้องใช้ขั้นตอนที่ซับซ้อนกว่ามาก “ในสมัยก่อน ภาพถ่าย Double Exposure เกิดจากการถ่ายภาพลงบนแผ่นฟิล์ม” ช่างภาพและครูผู้สอนมากประสบการณ์ Ben Long อธิบาย “แต่แทนที่จะเปลี่ยนฟิล์มแผ่นนั้นหรือกรอฟิล์มไปด้านหน้า คุณจะถ่ายภาพ Exposure อีกภาพแทน เพื่อให้ภาพซ้อนทับกันในกล้อง ซึ่งเป็นเอฟเฟกต์พิเศษในสมัยนั้นและเป็นภาพอะไรที่ดูน่าทึ่งเหนือจริงสำหรับคนที่เห็น”

การถ่ายภาพ Multiple Exposure เป็นหนึ่งในกรณีแรกๆ ที่มีการใช้เอฟเฟกต์พิเศษในภาพถ่าย ซึ่งเป็นโอกาสในการสร้างสรรค์ภาพที่ปกติแล้วมองไม่เห็นด้วยสายตาเปล่าของมนุษย์ ผู้คนในยุคนี้คุ้นชินกับภาพที่ผ่านการตกแต่งแก้ไขแล้ว ความแปลกใหม่ของภาพเช่นนี้จึงจางหายไป แต่การถ่ายภาพ Double Exposure ก็ยังถือเป็นโอกาสในการก้าวข้ามขีดจำกัดการสร้างสรรค์ รวมทั้งเป็นโอกาสในการสร้างรูปภาพที่เป็นเอกลักษณ์ไม่ซ้ำใครและมีความหมาย ซึ่งมักเป็นรูปภาพที่มีลักษณะ Abstract จึงกลายเป็นเครื่องมือชิ้นดีสำหรับการทำความเข้าใจองค์ประกอบภาพ

เรียนรู้การถ่ายภาพ Double Exposure ด้วยฟิล์ม

หากต้องการสร้างภาพ Double Exposure ให้ออกมาดูดี คุณควรคุ้นเคยกับกระบวนการสร้างสรรค์ภาพประเภทนี้ผ่านการถ่ายภาพด้วยฟิล์ม ซึ่งมีอยู่สองวิธีหลักๆ ในการถ่ายภาพ Double Exposure ด้วยฟิล์ม ได้แก่ ในกล้องหรือในห้องล้างฟิล์ม

ในกล้อง

เมื่อคุณพยายามถ่ายภาพ Double Exposure ในกล้อง คุณจะต้องถ่ายภาพ Exposure สองครั้งบนฟิล์มแผ่นเดียวกัน คุณอาจจำเป็นต้องกรอฟิล์มกลับก่อนที่จะถ่ายภาพที่สองหากฟิล์มเคลื่อนไปข้างหน้าหนึ่งเฟรมโดยอัตโนมัติหลังจากที่ถ่ายภาพเสร็จ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับกล้องฟิล์มของคุณ 

“คุณต้องคิดไปเลยว่าเมื่อคุณถ่ายภาพ Double Exposure ภาพจะไม่ได้ออกมาตามที่ต้องการตั้งแต่ครั้งแรก และคุณจะต้องคอยปรับเปลี่ยนแก้ไขไปเรื่อยๆ”

เมื่อคุณพยายามถ่ายภาพ Multiple Exposure ในกล้อง คุณต้องถ่ายภาพ Exposure ของคุณซ้อนทับกัน แสงจากการถ่ายภาพ Exposure ครั้งที่สองของคุณจะยังคงส่งผลต่อภาพ Exposure ที่ถ่ายเป็นภาพแรก รวมทั้งทำให้ภาพนั้นมืดลง คุณจึงควรคำนึงถึงปัจจัยนี้ด้วยเมื่อตั้งค่ารูรับแสงและความเร็วชัตเตอร์ และเพื่อป้องกันไม่ให้ภาพสุดท้ายออกมาขาวโพลน คุณควรใช้การเปิดรับแสงต่ำในการถ่ายภาพทั้งสองภาพ ขั้นตอนนี้เป็นกระบวนการที่ซับซ้อน “คุณต้องคิดไปเลยว่าเมื่อคุณถ่ายภาพ Double Exposure ภาพจะไม่ได้ออกมาตามที่ต้องการตั้งแต่ครั้งแรก” Long แนะนำ “คุณจะต้องคอยปรับเปลี่ยนแก้ไขไปเรื่อยๆ” การวางแผนล่วงหน้าถือเป็นส่วนสำคัญในการถ่ายภาพ Double Exposure ให้สำเร็จ ใช้เวลาในการจินตนาการภาพที่คุณต้องการและใส่ใจกับทุกๆ รายละเอียด

ถ่ายภาพ Double Exposure ที่คล้ายกันไว้หลายๆ ภาพในม้วนฟิล์มเดียวกัน เพื่อให้คุณสำรวจดูได้ว่าภาพไหนออกมาตรงใจ ซึ่งช่างภาพ Shawn Ingersoll เล่าว่า “คุณไม่มีทางรู้เลยว่าภาพไหนเป็นยังไงบ้างจนกว่าคุณจะได้ล้างฟิล์ม”

ในห้องล้างฟิล์ม

กระบวนการจะต่างออกไปเล็กน้อยหากคุณพยายามสร้างสรรค์ภาพ Double Exposure ในห้องล้างฟิล์ม คุณจะต้องฉายแสงลงบนกระดาษไวแสงหลายๆ ครั้งในเครื่องอัดขยายภาพ (โปรเจกเตอร์โปร่งใสเฉพาะที่ใช้เพื่อฉายแสงผ่านฟิล์มเนกาทีฟ) วิธีนี้ง่ายกว่าการถ่ายภาพในกล้องเล็กน้อย เนื่องจากคุณสามารถใช้ฟิล์มเนกาทีฟที่ถ่ายและล้างเป็นประจำได้ อีกทั้งยังสามารถจัดตำแหน่งและปรับมุมของฟิล์มเนกาทีฟในเครื่องอัดขยายภาพของคุณ ความยืดหยุ่นที่เพิ่มขึ้นในอีกระดับนี้ช่วยให้คุณสามารถทดลองปรับความทึบของภาพแต่ละชั้นได้โดยการปรับแสงที่คุณฉายลงบนกระดาษไวแสง คุณอาจจำเป็นต้องใช้เวลาฉายแสงลงบนฟิล์มเนกาทีฟชิ้นแรกในเครื่องอัดขยายภาพมากกว่าชิ้นที่สองซึ่งอาจต้องใช้เวลาเพียงไม่กี่วินาทีเท่านั้น

การสร้างสรรค์ภาพ Double Exposure ในห้องล้างฟิล์มให้ออกมาตรงตามที่ต้องการตั้งแต่ครั้งแรกนั้นเป็นเรื่องยาก ความอดทนจึงเป็นหัวใจสำคัญ โดย Long แนะนำให้มือใหม่ “เริ่มต้นจากภาพขาวดำ แล้วเรียนรู้กลไกต่างๆ ในกล้องของคุณ เริ่มจากอะไรง่ายๆ ลองหาพื้นที่โล่งๆ แล้วเพิ่มองค์ประกอบสักอย่างลงไป และนำภาพนั้นไปประกอบเข้ากับอีกพื้นที่โล่งๆ พร้อมกับอีกองค์ประกอบในจุดอื่น คุณจะเริ่มเข้าใจว่าแสงก่อรวมเข้าด้วยกันอย่างไรในภาพรวมที่เสร็จสมบูรณ์แล้ว” การทดลองปรับเงาและแสงถือเป็นวิธีที่ยอดเยี่ยมในการสร้างประสบการณ์ด้านองค์ประกอบภาพสำหรับภาพ Double Exposure ไม่ว่าคุณจะถ่ายภาพในกล้องหรือสร้างสรรค์ภาพในห้องล้างฟิล์มก็ตาม

สร้างสรรค์ภาพ Double Exposure แบบดิจิทัลได้ง่ายๆ

ซอฟต์แวร์ด้านการถ่ายภาพและการแก้ไขภาพถ่ายในรูปแบบดิจิทัลช่วยให้สามารถสร้างสรรค์ภาพ Multiple Exposure ได้ง่ายขึ้น “ตอนนี้คุณสามารถถ่ายภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นกว่าเก่าเมื่อเทียบกับตอนที่พยายามถ่ายภาพ Double Exposure ในกล้อง” ช่างภาพมากประสบการณ์อย่าง Carli Davidson เล่า “โดยเฉพาะกับภาพที่ถ่ายในช่วงเวลาที่ต่างกันหรือภาพที่ถ่ายในคนละสถานที่”

แม้กล้องดิจิทัลบางรุ่นจะมีการตั้งค่า Double Exposure แต่การตั้งค่าและเครื่องมือต่างๆ ก็แตกต่างกันไปโดยขึ้นอยู่กับยี่ห้อของกล้อง อีกทั้งยังอาจไม่มีอยู่เลยในกล้องรุ่นเก่าๆ ความยืดหยุ่นที่มาพร้อมกับซอฟต์แวร์แก้ไขภาพจึงช่วยให้ช่างภาพและศิลปินสามารถก้าวผ่านขีดจำกัดด้านการสร้างสรรค์ภาพ Double Exposure ได้อย่างแท้จริง โดย Ingersoll ระบุว่าคุณสามารถ “ถ่ายภาพดิจิทัลสองภาพแล้วนำมาวางซ้อนกัน จากนั้นสามารถใช้โหมดผสมผสาน ความโปร่งใส และมาสก์เพื่อสร้างภาพ Double Exposure ได้”