Een watermerk aan je foto's toevoegen om ze te beschermen.

In dit artikel lees je meer over het toevoegen van een watermerk aan afbeeldingen en over de voor- en nadelen van watermerken (een onderwerp waarover fotografen van mening verschillen). Lees meer over het auteursrecht voor afbeeldingen en hoe je je eigen watermerk ontwerpt en het op je afbeeldingen aanbrengt.

Wat is een watermerk?

Een watermerk is een logo, tekst of handtekening die op een foto is aangebracht. Watermerken zijn doorgaans transparant, zodat de afbeelding nog steeds goed zichtbaar is. Meestal vertelt een watermerk je ook wie de fotograaf is. Watermerken op afbeeldingen kunnen ook auteursrechtelijke bescherming bieden. Zo wordt voorkomen dat anderen de afbeelding zonder toestemming van de eigenaar gebruiken. 

Moet ik een watermerk aan mijn foto's toevoegen? Voor- en nadelen.

In de fotografiecommunity wordt voortdurend gediscussieerd over watermerken op foto's, waarbij verschillende voor- en nadelen de revue passeren.

Voordelen van een watermerk.

Het is een goed marketinginstrument.

Sommige fotografen zijn van mening dat een watermerk een goed marketinginstrument is . Als elke afbeelding in je portfolio is voorzien van je watermerk, kan dat helpen om je merk en je profiel op te bouwen, vooral als een afbeelding van jou populair wordt of viral gaat.

Het maakt het makkelijker om te achterhalen wie de foto heeft gemaakt.

De meeste foto's zijn eigendom van de persoon die ze heeft gemaakt. Maar zonder watermerk kan het moeilijk zijn om vast te stellen wie de eigenaar is. Een watermerk met jouw naam of merk kan iemand die de afbeelding wil gebruiken naar jou verwijzen.

Het is een goede manier om geld te verdienen met afdrukken.

Sommige fotografen, vooral huwelijks- of portretfotografen, voegen een watermerk toe aan voorbeeldafbeeldingen die ze naar hun klanten sturen. Vaak doen ze dat omdat ze afdrukken bij klanten in rekening willen brengen. Om te voorkomen dat het huwelijkspaar je voorbeeldfoto's met lage resolutie gebruikt in plaats van de versies met hoge resolutie waarvoor ze extra moeten betalen, kun je een watermerk toevoegen.

Het geeft aan dat jij de maker bent.

Sommige fotografen vinden dat een watermerk vergelijkbaar is met de signatuur van een kunstenaar. Een watermerk geeft aan dat de foto van jou is, dat je er trots op bent en dat je erkenning wilt voor je creatieve werk.

Nadelen van een watermerk.
 

Het beschermt niet tegen inbreuk op het auteursrecht.

Met een watermerk kun je niet voorkomen dat je afbeelding door anderen online wordt gebruikt. Een watermerk kan heel eenvoudig worden verwijderd. Als het in een hoek is aangebracht, kan het worden uitgesneden met behulp van fotobewerkingssoftware. Als mensen je werk echt willen gebruiken, krijgen ze dat zonder al te veel moeite wel voor elkaar – of je foto nu een watermerk heeft of niet.

Het verpest de afbeelding.

Dit is een belangrijke reden waarom sommige fotografen geen watermerk gebruiken. Bij fotografie gaat het om de belichting, de compositie en het onderwerp. Als je een watermerk toevoegt, kan dat de afbeelding verstoren. Zelfs het subtielste watermerk kan afbreuk doen aan de zeggingskracht van een foto.

Het weerhoudt mensen ervan je afbeelding te gebruiken.

Een watermerk kan ervoor zorgen dat mensen die je afbeeldingen willen gebruiken contact met je opnemen, maar kan mensen er ook van weerhouden je werk te gebruiken. Mensen die fotografie voor een blog selecteren, kunnen afbeeldingen met een watermerk overslaan omdat ze de look-and-feel verstoren. 

Het auteursrecht bij fotografie.

Foto's worden beschouwd als artistieke werken en zijn auteursrechtelijk beschermd. In het algemeen geldt dat het auteursrecht berust bij de persoon die de foto heeft gemaakt (de maker).

Er zijn enkele uitzonderingen op deze regel. Als bijvoorbeeld een fotograaf die in dienst is bij een bedrijf foto's maakt voor dat bedrijf, berust het auteursrecht op die foto's meestal bij het bedrijf. Zo is een tijdschrift eigenaar van de foto's die zijn gemaakt door de fotografen die daar werken.

In Nederland geldt het auteursrecht op beeldmateriaal gedurende het hele leven van de maker en loopt het daarna door tot 70 jaar na diens dood. Iedereen die een foto wil gebruiken waarop auteursrecht rust, heeft daarvoor toestemming van de maker nodig. Als de maker is overleden, is het auteursrecht overgegaan op een andere persoon – net als bij andere vormen van eigendom in een dergelijke situatie.

Wat als iemand zonder toestemming mijn foto's gebruikt?

Als je erachter komt dat iemand je foto's gebruikt zonder jouw toestemming, heb je verschillende mogelijkheden.

1. Neem contact op met de persoon die je afbeelding gebruikt en vraag diegene om je als maker te vermelden. Je kunt ook bedingen dat deze persoon een link naar je website of portfolio toevoegt om je werk onder de aandacht te brengen. 
2. Start een bemiddelingsprocedure op om geschillen over intellectuele eigendom op te lossen. 
3. Span een rechtszaak tegen de andere partij aan vanwege inbreuk op je auteursrecht. 

Watermerken en auteursrecht.

Het auteursrecht wordt van kracht zodra een foto is gemaakt en niet pas wanneer het copyrightteken bij de foto wordt geplaatst. Een watermerk met het merk, de naam of de website van de fotograaf kan mensen die een afbeelding willen gebruiken helpen om de fotograaf te vinden, zodat ze toestemming kunnen vragen.

Er zijn ook alternatieven voor een watermerk. In plaats van een watermerk kun je auteursrechtelijke metadata toevoegen, die altijd aan de afbeelding gekoppeld blijft, zelfs als mensen de afbeelding downloaden en ergens ander weer uploaden. Dat kun je doen met Adobe Lightroom. Metadata voor een afbeelding bevat doorgaans informatie over de afbeelding, zoals de grootte, de datum en tijd waarop de afbeelding is gemaakt, en informatie over het auteursrecht. 

Ideeën voor het ontwerpen van een eigen watermerk.

Als maker bepaal je zelf of je een watermerk aan je foto's toevoegt. Als je besluit om een watermerk te gebruiken, is het belangrijk dat je het op de juiste manier aanpakt. Hier volgen enkele factoren waarmee je rekening moet houden bij het ontwerpen van een watermerk:

Ontwerp.

Eerst bepaal je of je tekst wilt gebruiken of een logo wilt maken. Je kunt gewoon je naam gebruiken – sommige fotografen scannen hun handtekening en gebruiken die als watermerk. 

Je besteedt veel tijd en zorg aan je foto's. Het ideale watermerk moet daarom onopvallend zijn, zodat het niet de aandacht trekt en geen afbreuk doet aan de kwaliteit van de afbeelding. Als je een professioneel ogend watermerk wilt, kun je samen met een ontwerper een logo creëren dat aansluit bij je merk. Omdat je het watermerk mogelijk nog jarenlang voor je portfolio gaat gebruiken, is het een goed idee om te kiezen voor een eenvoudig ontwerp dat lang meegaat.

Grootte.

Bij het bepalen van de grootte van het watermerk, is het belangrijk om het juiste evenwicht te vinden. 

Het moet goed zichtbaar en leesbaar zijn – vooral als je je naam gebruikt en je wilt dat mensen je kunnen vinden nadat ze je werk hebben gezien. 

Je wilt echter niet dat het watermerk de hele afbeelding overheerst. Als een watermerk te groot is, kan niemand zie hoe mooi de afbeelding onder het watermerk is. Doorgaans maken alleen bibliotheken met stockafbeeldingen gebruik van grote watermerken.

Positionering.

Watermerken worden meestal in de hoek van een afbeelding geplaatst, zodat het effect op het beeld minimaal is. Je hebt waarschijnlijk veel tijd en aandacht besteed aan de compositie, dus wil je voorkomen dat je watermerk een nieuwe blikvanger wordt. 

De positie van een watermerk kan een grote impact op de afbeelding hebben. Zorg dat het watermerk een aanvulling op de afbeelding vormt en geen nieuw element dat het beeld verstoort.

Stapsgewijze instructies voor het toevoegen van een watermerk aan een afbeelding.

Als je een watermerk aan je foto's wilt toevoegen, kun je dat als volgt doen met Adobe Lightroom en Adobe Photoshop:

Watermerken maken in Lightroom.